Τρίτη 24 Μαΐου 2011

Ιστορία των Οικολόγων Εναλλακτικών

Οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί, αποτελούν τον πολιτικό φορέα της αντικαπιταλιστικής οικολογίας, που ιδρύθηκε το 1989 και εκπροσωπήθηκε στο ελληνικό κοινοβούλιο κατά την περίοδο 1989-1993.

Υπήρξε η πρώτη προσπάθεια δημιουργίας πράσινου κόμματος στην Ελλάδα.

Κατά τη δεκαετία του '80 η πολιτική οικολογία γνωρίζει μια σχετική ανάπτυξη στην Ελλάδα βασιζόμενη κυρίως σε τοπικές οικολογικές ομάδες. Από το 1982 θα αρχίσουν οι προσπάθειες για συντονισμό της δράσης αυτών των οργανώσεων σε πανελλαδικό επίπεδο. Αυτές θα καταλήξουν την περίοδο 1987-1989 σε μια δομή δικτύου, η οποία θα υιοθετήσει μια σειρά από θεωρητικές θέσεις αλλά δεν θα ομοφωνήσει στην πιθανότητα συμμετοχής στις ευρωεκλογές του 1989.

Παράλληλα, μια ένωση πολιτών, στην οποία συμμετείχαν και αρκετά μέλη τοπικών οικολογικών ομάδων, θα σχηματίσει τους Οικολόγους Εναλλακτικούς. Αυτοί, θα συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 1989 και θα συγκεντρώσουν το 1,11% των ψήφων. Μπροστά σε μια τέτοια επιτυχία μιας λίστας που δεν είχε στηριχθεί από κανέναν, μέσα σε ένα γενικότερο ρεύμα υπέρ του οικολογικού κινήματος, οι υπάρχουσες οικολογικές και εναλλακτικές οργανώσεις (στις δεύτερες συγκαταλέγονται και ομάδες όπως τα "Άνθη του Κακού" κ.α.) συναίνεσαν στη δημιουργία της Ομοσπονδίας Οικολογικών και Εναλλακτικών Οργανώσεων-Οικολόγοι Εναλλακτικοί, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 100 οργανώσεις.

Στις εκλογές του Νοέμβρη 1989 οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί θα συγκεντρώσουν 0,58% των ψήφων και θα εκλέξουν μια βουλευτή, την Μαρίνα Δίζη, στην Α' Αθήνας. Στις εκλογές του Απρίλη 1990 θα συγκεντρώσουν 0,77% και θα εκλέξουν μια βουλευτή, την Τασία Ανδρεαδάκη, στη Β' περιφέρεια Πειραιά. Οι διαφωνίες σε μια σειρά ζητήματα, όπως π.χ. στη στρατηγική των συνεργασιών στις δημοτικές εκλογές του Οκτώβρη 1990, θα οδηγήσουν την Ομοσπονδία στα πρόθυρα της διάλυσης, παρ' όλες τις σχετικές επιτυχίες των οικολογικών συνδυασμών σε διάφορους δήμους (Θεσσαλονίκη 2,4% και Αθήνα 2,0%).

Η ελλιπής οργανωτική δομή και η έλλειψη συνοχής μεταξύ των οργανώσεων, καθώς και η υποστήριξη από ηγετικά στελέχη αντιδιαμετρικά αντίθετων απόψεων θα σημάνουν μια σειρά αποχωρήσεων και θα καταστήσουν τα όργανα του φορέα αδρανή. Η Ομοσπονδία θα προτιμήσει τη διάλυση από τη συμμετοχή στις εθνικές εκλογές του 1993, στις οποίες είχε μπει πια πλαφόν του 3% για εκλογή.

Η περίοδος του 1989-1991 έχει χαρακτηριστεί για την πολιτική οικολογία στην Ελλάδα ως «μια περίοδος εφηβικού ενθουσιασμού αλλά και αναπόφευκτων λαθών, λόγω της έλλειψης πολιτικής κουλτούρας του οικολογικού χώρου και της διείσδυσης ετερόκλητων στοιχείων». Οι βασικοί συντελεστές του εγχειρήματος εκτιμούν ότι ήταν υπέρ το δέον ανοικτοί και δεν κατάφεραν να διαμορφώσουν έγκαιρα ένα σαφές και αποτελεσματικό οργανωτικό πλαίσιο και ένα πράσινο πολιτικό πρόγραμμα. Η Ομοσπονδία των Οικολόγων Εναλλακτικών κλήθηκε να αντιμετωπίσει πολύ νωρίς στην πορεία της μια σειρά από σημαντικά θέματα, για τα οποία δεν είχε ξεκάθαρη ή κοινή θέση: τη στήριξη ή όχι της οικουμενικής κυβέρνησης του 1989-1990, την οργανωτική δομή της, τα λεγόμενα «εθνικά» θέματα κ.α. Παρ’ όλα αυτά, η εμπειρία άφησε στο κοινωνικό επίπεδο πολλά θετικά και κυρίως την περίοδο εκείνη ρίζωσαν πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις και άρχισε ο βαθύτερος και πιο ολοκληρωμένος προβληματισμός για τα οικολογικά θέματα. Πολλά από εκείνα τα στελέχη συμμετείχαν στην άνθηση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών οργανώσεων της επόμενης δεκαετίας. Πολλές από τις σημερινές σημαντικές οργανώσεις ξεκίνησαν από άτομα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πρώτη φάση της πολιτικής ιστορίας των πρασίνων στην Ελλάδα. Πολιτικοί από άλλα κόμματα έχουν δηλώσει ότι οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί «έλεγαν σωστά πράγματα αλλά ήταν μπροστά από την εποχή τους».

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 οι εναπομείναντες του αρχικού πολιτικού φορέα της αντικαπιταλιστικής οικολογίας, Οικολόγοι Εναλλακτικοί, χωρίς τα μέλη της πάλαι ποτέ Ομοσπονδίας Οικολογικών και Εναλλακτικών οργανώσεων που προτίμησαν πολλοί εξ αυτών την πρόσδεσή τους στο άρμα του Ευρωπαϊκού Πράσινοου Κόμματος των Φίσερ και Κον-Μπεντίτ που υποστήριξαν την ιμπεριαλιστική επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία καθώς και τον βομβαρδισμό της, αποσκιρτώντας από τις θεμελιώδεις αρχές της οικολογίας περί Ειρήνης και Μη-Βίας καθώς και τη δημιουργία των "Οικολόγων Πρασίνων" (αρχικά "Πράσινη Πολιτική"), συμμετέχει στο Μέτωπο Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΜΕ.Ρ.Α.) και από το 2009 στην Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή (ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.)