Της Μαριάννας Τζιαντζή
Φονικό ήταν το βλέμμα που έριξε η Γκρέτα Τούνμπεργκ στον Ντόναλντ Τραμπ όταν διασταυρώθηκαν στο κτίριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Για την ακρίβεια, δεν διασταυρώθηκαν αφού εκείνη στεκόταν ασάλευτη και ο Αμερικανός πρόεδρος την προσπέρασε αγέρωχος χωρίς να της ρίξει μια ματιά – μόνο αργότερα έγραψε ένα ειρωνικό σχόλιο στο τουίτερ. Το βιτριολικό βλέμμα του κοριτσιού από τη Σουηδία λέει πιο πολλά από τα λόγια της. Και σίγουρα εκφράζει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και όχι μόνο τους συνομήλικούς της.
Βιτριολικά όμως ήταν και κάποια σχόλια και κείμενα που γράφτηκαν εδώ στην Ελλάδα με στόχο τη 17χρονη μαθήτρια που έχει γίνει σταυροφόρος του εφηβικού κινήματος για το κλίμα. «Η κόρη που δεν θα ήθελα να έχω» τη χαρακτήρισε ένας γνωστός αρθρογράφος, ενώ ένας συνάδελφός του υποστηρίζει ότι η Γκρέτα, με την «ενοχλητική επιτήδευσή της» έχει αρχίσει «περισσότερο να ενοχλεί παρά να ευαισθητοποιεί».
Κάποιος άλλος γράφει πως «δεν θα ’θελε να τη δει μπροστά του ούτε με μαγιό» –λες και το κορίτσι θα περνούσε από οντισιόν στο «Νext Top Model»– ενώ ενώ άλλοι παρατηρούν ότι αυτά που λέει είναι κοινοτοπίες και αναφέρονται στο σύνδρομο Ασπεργκερ από το οποίο έχει ειπωθεί ότι πάσχει. Με λίγα λόγια, η Γκρέτα είναι αντικείμενο μπούλινγκ που φτάνει στη βαριά προσβολή της προσωπικότητάς της.
Ασφαλώς, πολύ περισσότεροι είναι αυτοί που συγκινούνται από τη δράση της Γκρέτα και δηλώνουν ότι είναι με το μέρος της. Μόνο που η Γκρέτα δεν έχει ανάγκη ούτε από τη συμπάθεια ούτε από τις κολακείες μας, ενώ η υπερέκθεσή της και οι θωπείες από κάποιους ηγέτες μπορεί να συμβάλλουν στο να «καεί» πιο γρήγορα, να θεωρηθεί μια μόδα που θα ξεθυμάνει.
Αυτό που ενοχλεί, ακόμα και φοβίζει, δεν είναι η ίδια η Γκρέτα, αλλά η γενιά της. Η γενιά που θα ενηλικιωθεί στη λεγόμενη μεταμνημονιακή εποχή, η γενιά του κινητού τηλεφώνου και της διαδικτυακής ζωής, η γενιά που μόνο αν παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, ενδέχεται οι αγώνες αυτοί να καταλήξουν σε κάποιες νίκες (αν φυσικά έρθουν αυτοί οι αγώνες).
Ανεξάρτητα από το πώς η Γκρέτα έγινε το χαϊδεμένο ή κατ’ άλλους το κακομαθημένο παιδί, ανεξάρτητα από το αν «κατασκευάστηκε» ή όχι, σημασία έχει ότι το κάστινγκ αποδείχτηκε επιτυχές. Η Γκρέτα έγινε «brand name» κι αυτό έχει σχέση με την οξύτητα του περιβαλλοντικού προβλήματος.
Πριν από περίπου μισό αιώνα, το «μην εμπιστεύεσαι κανέναν άνω των 30» εξέφραζε την παγκόσμια έκρηξη του νεανικού κινήματος. Σήμερα, που σχεδόν παντού κυριαρχούν νεοφιλελεύθερες και δεινοσαυρικές πολιτικές, έστω και αν μειώνεται ο μέσος όρος ηλικίας των επαγγελματιών πολιτικών, οι νέοι των 15-30 ετών θα πρέπει να παίξουν έναν πρωταγωνιστικό ρόλο αν είναι να ταρακουνήσουν και τους μεγαλύτερους. Και ίσως να πουν «μην εμπιστεύεσαι κανέναν άνω των 20».
Είναι αυτονόητο ότι η Γκρέτα δεν θα είχε τόση απήχηση αν δεν μιλούσε τόσο καλά τα αγγλικά, αν ήταν από το Μπανγκλαντές, τη Νιγηρία ή από κάποια χώρα όπου η κλιματική αλλαγή έχει πάρει φονικές διαστάσεις, αν είχε στη ράχη της λίγα χρονάκια παραπάνω. Σ’ όλο τον κόσμο υπήρξαν και υπάρχουν παιδιά και έφηβοι, συνομήλικοι της Γκρέτα, που θα τους λέγαμε ακτιβιστές ή κοινωνικούς αγωνιστές. Από την Παλαιστίνη και τις Σκουριές μέχρι τα αμερικανόπουλα που βγήκαν στους δρόμους κραυγάζοντας «Βlack Lives Μatter».
Επίσης είναι αυτονόητο ότι οι Γκρέτες που ενοχλούν είναι αυτές που εμφανίζονται στη δική μας χώρα, που εναντιώνονται σε συγκεκριμένες κάθε φορά κυβερνητικές και επιχειρηματικές πρακτικές. Το αυτί των παγκόσμιων ηγετών δεν ιδρώνει εύκολα. Πάπες, αρχιεπίσκοποι, πρόεδροι χωρών καυτηριάζουν κατά καιρούς τους «ισχυρούς της Γης», κρούουν κώδωνες κινδύνου, όμως τα λόγια τους θυμίζουν εκθέσεις ιδεών που δεν αλλάζουν τίποτα και ας παίρνουν καλό βαθμό.
Ας ξαναγυρίσουμε στο βλοσυρό βλέμμα της Γκρέτα και στη σύντομη ομιλία της στην έναρξη της συνόδου του ΟΗΕ. Αν κάτι μένει, δεν είναι η «ανάλυση», αλλά η οργή και η αδιαλλαξία, το «δεν σας συγχωρώ», που μπορεί να εφαρμοστεί για πολλά και σοβαρά άλλα πράγματα, όχι μόνο την κλιματική αλλαγή.
Δεν έχει νόημα το να δηλώσω αν είμαι με την Γκρέτα ή όχι. Σίγουρα όμως είμαι με τις Γκρέτες που θα ’ρθουν, που ελπίζω ότι θα ’ρθουν.
Βιτριολικά όμως ήταν και κάποια σχόλια και κείμενα που γράφτηκαν εδώ στην Ελλάδα με στόχο τη 17χρονη μαθήτρια που έχει γίνει σταυροφόρος του εφηβικού κινήματος για το κλίμα. «Η κόρη που δεν θα ήθελα να έχω» τη χαρακτήρισε ένας γνωστός αρθρογράφος, ενώ ένας συνάδελφός του υποστηρίζει ότι η Γκρέτα, με την «ενοχλητική επιτήδευσή της» έχει αρχίσει «περισσότερο να ενοχλεί παρά να ευαισθητοποιεί».
Κάποιος άλλος γράφει πως «δεν θα ’θελε να τη δει μπροστά του ούτε με μαγιό» –λες και το κορίτσι θα περνούσε από οντισιόν στο «Νext Top Model»– ενώ ενώ άλλοι παρατηρούν ότι αυτά που λέει είναι κοινοτοπίες και αναφέρονται στο σύνδρομο Ασπεργκερ από το οποίο έχει ειπωθεί ότι πάσχει. Με λίγα λόγια, η Γκρέτα είναι αντικείμενο μπούλινγκ που φτάνει στη βαριά προσβολή της προσωπικότητάς της.
Ασφαλώς, πολύ περισσότεροι είναι αυτοί που συγκινούνται από τη δράση της Γκρέτα και δηλώνουν ότι είναι με το μέρος της. Μόνο που η Γκρέτα δεν έχει ανάγκη ούτε από τη συμπάθεια ούτε από τις κολακείες μας, ενώ η υπερέκθεσή της και οι θωπείες από κάποιους ηγέτες μπορεί να συμβάλλουν στο να «καεί» πιο γρήγορα, να θεωρηθεί μια μόδα που θα ξεθυμάνει.
Αυτό που ενοχλεί, ακόμα και φοβίζει, δεν είναι η ίδια η Γκρέτα, αλλά η γενιά της. Η γενιά που θα ενηλικιωθεί στη λεγόμενη μεταμνημονιακή εποχή, η γενιά του κινητού τηλεφώνου και της διαδικτυακής ζωής, η γενιά που μόνο αν παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, ενδέχεται οι αγώνες αυτοί να καταλήξουν σε κάποιες νίκες (αν φυσικά έρθουν αυτοί οι αγώνες).
Πριν από περίπου μισό αιώνα, το «μην εμπιστεύεσαι κανέναν άνω των 30» εξέφραζε την παγκόσμια έκρηξη του νεανικού κινήματος. Σήμερα, που σχεδόν παντού κυριαρχούν νεοφιλελεύθερες και δεινοσαυρικές πολιτικές, έστω και αν μειώνεται ο μέσος όρος ηλικίας των επαγγελματιών πολιτικών, οι νέοι των 15-30 ετών θα πρέπει να παίξουν έναν πρωταγωνιστικό ρόλο αν είναι να ταρακουνήσουν και τους μεγαλύτερους. Και ίσως να πουν «μην εμπιστεύεσαι κανέναν άνω των 20».
Είναι αυτονόητο ότι η Γκρέτα δεν θα είχε τόση απήχηση αν δεν μιλούσε τόσο καλά τα αγγλικά, αν ήταν από το Μπανγκλαντές, τη Νιγηρία ή από κάποια χώρα όπου η κλιματική αλλαγή έχει πάρει φονικές διαστάσεις, αν είχε στη ράχη της λίγα χρονάκια παραπάνω. Σ’ όλο τον κόσμο υπήρξαν και υπάρχουν παιδιά και έφηβοι, συνομήλικοι της Γκρέτα, που θα τους λέγαμε ακτιβιστές ή κοινωνικούς αγωνιστές. Από την Παλαιστίνη και τις Σκουριές μέχρι τα αμερικανόπουλα που βγήκαν στους δρόμους κραυγάζοντας «Βlack Lives Μatter».
Επίσης είναι αυτονόητο ότι οι Γκρέτες που ενοχλούν είναι αυτές που εμφανίζονται στη δική μας χώρα, που εναντιώνονται σε συγκεκριμένες κάθε φορά κυβερνητικές και επιχειρηματικές πρακτικές. Το αυτί των παγκόσμιων ηγετών δεν ιδρώνει εύκολα. Πάπες, αρχιεπίσκοποι, πρόεδροι χωρών καυτηριάζουν κατά καιρούς τους «ισχυρούς της Γης», κρούουν κώδωνες κινδύνου, όμως τα λόγια τους θυμίζουν εκθέσεις ιδεών που δεν αλλάζουν τίποτα και ας παίρνουν καλό βαθμό.
Ας ξαναγυρίσουμε στο βλοσυρό βλέμμα της Γκρέτα και στη σύντομη ομιλία της στην έναρξη της συνόδου του ΟΗΕ. Αν κάτι μένει, δεν είναι η «ανάλυση», αλλά η οργή και η αδιαλλαξία, το «δεν σας συγχωρώ», που μπορεί να εφαρμοστεί για πολλά και σοβαρά άλλα πράγματα, όχι μόνο την κλιματική αλλαγή.
Δεν έχει νόημα το να δηλώσω αν είμαι με την Γκρέτα ή όχι. Σίγουρα όμως είμαι με τις Γκρέτες που θα ’ρθουν, που ελπίζω ότι θα ’ρθουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου