Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023

Τα κέρδη καίνε τον πλανήτη

Το νέο κύμα καύσωνα που σαρώνει όλο το Βόρειο Ημισφαίριο, από τις ΗΠΑ, την Νότια Ευρώπη μέχρι και τη Κίνα, είναι ο εφιαλτικός συνδυασμός της κλιματικής κρίσης, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη και του περιοδικού φαινομένου Ελ Νίνιο, ένα φυσικό κλιματικό φαινόμενο που σχετίζεται με τις θερμότερες θερμοκρασίες της επιφάνειας των θαλασσών στον κεντρικό και ανατολικό τροπικό Ειρηνικό Ωκεανό. Οι θερμοκρασίες στην Ελλάδα φτάσαν μέχρι και 44°C, στη Σικελία 48°C, στη Κίνα 53°C.  

Μέσα στο 2023, το ένα αρνητικό ρεκόρ διαδέχεται το άλλο. Την Τρίτη 23/5 «έσπασαν» τρία κλιματολογικά ρεκόρ, σε μία ημέρα, με το δείκτη επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας και το δείκτη θερμοκρασίας αέρα σε ιστορικά υψηλά, ενώ η έκταση του θαλάσσιου πάγου σημείωσε ιστορικό χαμηλό. Ο προηγούμενος μήνας ήταν ο θερμότερος Ιούνιος, την Τρίτη 4/7 η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έκανε ρεκόρ στους 17,18°C, η πιο ζεστή μέρα που έχει σημειωθεί τα τελευταία 125.000 χρόνια, ξεπερνώντας τους 17,01°C που σημειώθηκε τη Δευτέρα 3/7 και με το προηγούμενο ρεκόρ να είναι 16,80°C τον Αύγουστο του 2016. Η πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου ήταν η θερμότερη από οποιαδήποτε βδομάδα στην ιστορία. 

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ιδίως από την καύση ορυκτών καυσίμων, έχουν αυξήσει τη θερμοκρασία της Γης κατά περίπου 1,20°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Όταν η μέση θερμοκρασία του πλανήτη είναι υψηλότερη, τα κύματα καύσωνα μπορούν να φτάσουν σε ακραίες τιμές που ποτέ δεν είχαν προβλεφθεί. Αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια των πρόσφατων κυμάτων καύσωνα. Με απλά λόγια, με την κλιματική αλλαγή, αυτό που κάποτε ήταν μια ζεστή μέρα τώρα είναι ένα θανατηφόρο κύμα καύσωνα, αυτό που κάποτε ήταν μια τυπική καλοκαιρινή καταιγίδα τώρα είναι μία καταστροφική πλημμύρα.

Ο καύσωνας είναι ένα από τα φονικότερα μετεωρολογικά φαινόμενα με σημαντικό αντίκτυπο στα ποσοστά θνησιμότητας. Πέρυσι, η Ευρώπη βίωσε το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 61.672 άνθρωποι, μεταξύ 30/5 και 4/9, όπως αποκαλύπτει πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης. Στη κορυφή της λίστας με 295 θανάτους ανά εκατομμύριο είναι η Ιταλία ενώ ακολουθεί η Ελλάδα (!) με 280, η Ισπανία με 237 και η Πορτογαλία με 211. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος υπολογίζεται σε 114 θανάτους ανά εκατομμύριο. 

Επιπλέον, τα έντονα θαλάσσια κύματα καύσωνα θα εξαλείψουν την πλειονότητα των παγκόσμιων κοραλλιογενών υφάλων μέχρι τα μέσα του αιώνα την ίδια στιγμή που οι καύσωνες εξατμίζουν περισσότερη υγρασία από το έδαφος, «στεγνώνοντας» τη βλάστηση και προκαλώντας καταστροφές στη γεωργία και πιο έντονες και μεγαλύτερης διάρκειας πυρκαγιές, όπως οι πρόσφατες στον Καναδά.

Η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή κάλεσε, ακόμα μία φορά, τις χώρες να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στο μισό μέχρι το τέλος της δεκαετίας για να υπάρχει ελπίδα αντιστροφής της κλιματικής κρίσης: «Η εξόρυξη και η χρήση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου βλάπτουν την υγεία των ανθρώπων και είναι ασύμβατες με ένα υγιές κλιματικό μέλλον. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για τον οποίο οι κυβερνήσεις πρέπει να προετοιμαστούν ώστε να αναλάβουν δεσμεύσεις στην Cop28 (η ετήσια παγκόσμια Σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα που φέτος θα πραγματοποιηθεί από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου στο Ντουμπάι) για τη σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων, και μία δίκαιη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για όλους». Είναι ένα κάλεσμα χωρίς καμία ουσία και σε μία Σύνοδο που θα γίνει υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πετρελαίαου των ΗΑΕ. 

Συνολικά κέρδη 193,6 δισ. δολαρίων, μέγεθος μεγαλύτερο από το ΑΕΠ των περισσότερων χωρών του πλανήτη, είχαν μόνο οι πέντε μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου της Δύσης, μέσα στο 2022, σύμφωνα με το CNBC. Ο νέος CEO της Shell, Wael Sawan, ανακοίνωσε ότι η Shell εστιάζει στα ορυκτά καύσιμα που οδήγησαν σε κέρδη ρεκόρ: «Θα επενδύσουμε στα μοντέλα που λειτουργούν - αυτά με τις υψηλότερες αποδόσεις που είναι τα δυνατά μας σημεία». Το ίδιο θα κάνουν η BP, η ExxonMobil, η Chevron και η Total.  

Ποτέ άλλοτε δεν είναι τόσο καθαρό ότι τα κέρδη τους καταστρέφουν την ίδια την ύπαρξη της ανθρώπινης ζωής και του πλανήτη. Η σύγκρουση με αυτές τις επιλογές είναι αναγκαίος όρος για την επιβίωσή μας. 

Γιώργος Ράγκος

Δεν υπάρχουν σχόλια: