Το λεγόμενο «Μακεδονικό Ζήτημα» δεν ήταν ζήτημα αυθύπαρκτο και αυτοτελές, αλλά ήταν ουσιαστικά ένα τμήμα του τεράστιου «Ανατολικού Ζητήματος» δηλαδή του προβλήματος της κυριαρχίας, επί των εδαφών της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από τα τρία κράτη που ιδρύθηκαν στα Βαλκάνια στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα δηλαδή της Ελλάδας (1828), της Σερβίας (1830) και της Βουλγαρίας (1878). Οι κυβερνήσεις των τριών αυτών κρατών επεδίωκαν να διεισδύσουν στο γεωγραφικό Μακεδονικό χώρο (έδαφος) και να προσεταιρισθούν τους πληθυσμούς, η κάθε μια για λογαριασμό της.
Η κατάκτηση από τους Οθωμανούς κατά τον 14ο αιώνα μ.Χ. του Μακεδονικού χώρου (εδάφους) ολοκληρώθηκε το 15ο αιώνα μ.Χ. και είχε ως αποτέλεσμα το βίαιο εξισλαμισμό των Χριστιανών κατοίκων και περαιτέρω τη διοικητική οργάνωσή του σε τρία (3) Βιλαέτια (Διοικητικά Διαμερίσματα): α) Το Βιλαέτι της Θεσσαλονίκης με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη, β) το Βιλαέτι του Μοναστηρίου με πρωτεύουσα το Μοναστήρι και γ) το Βιλαέτι των Σκοπίων με πρωτεύουσα τα Σκόπια.
Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (Αύγουστος 1913) και το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων (1912-13) διαμορφώθηκε το οριστικό εδαφικό status quo στο Μακεδονικό χώρο (έδαφος) και η λεγόμενη Μακεδονία δηλαδή τα τρία (3) προαναφερθέντα Βιλαέτια της Οθωμανικής Διοίκησης διαμοιράσθηκαν μεταξύ των τριών (3) βαλκανικών κρατών: Η Ελλάδα κατέλαβε το 51,56% (34.603 τετρ. χιλ.), η Σερβία το 38,32% (25.703 τετρ. χιλ.) και η Βουλγαρία το 10,12% (6.789 τετρ. χιλ.). Αυτό ισχύει έως σήμερα και συγκεκριμένα:
Η ελληνική Μακεδονία περιλαμβάνει δεκατρείς (13) Νομούς (ενώ επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το Βιλαέτι της Θεσσαλονίκης περιελάμβανε εννιά (9) νομούς δηλαδή τους σημερινούς νομούς Πέλλας, Ημαθίας, Πιερίας, Κιλκίς, Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Σερρών, Καβάλας και Δράμας) δηλαδή τους προαναφερθέντες εννιά (9) και επί πλέον τους νομούς Φλώρινας, Καστοριάς, Κοζάνης και Γρεβενών, οι οποίοι επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπάγονταν διοικητικά στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου.
Στα τέλη του 1935. υπήρχαν στη ελληνική Μακεδονία, 80.000 σλαβόφωνοι, από τους οποίους οι 40.000 είχαν σλαβική συνείδηση, ονομάζονταν Σλαβομακεδόνες, και έφυγαν όταν έληξε ο εμφύλιος πόλεμος τον Αύγουστο 1949. Οι Σλαβόφωνοι της Δυτικής και Ανατολικής Ελληνικής Μακεδονίας, κατά την περίοδο της κατοχής χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες:
α) «Γραικομάνοι» δηλ. όσοι είχαν ελληνική συνείδηση. Χαρακτηριστικοί ηγέτες ήταν ο καπετάν-Κώτας και ο οπλαρχηγός Μητρούσης Γκογκολάνης. Σ' αυτήν την κατηγορία υπάγονται οι Σλαβόφωνοι πατριαρχικοί
β) «Βουλγαρομακεδόνες» δηλ. όσοι είχαν βουλγαρική συνείδηση και είχαν συνεργασθεί με τη βουλγαρική οργάνωση «Οχράνα». Σ' αυτή την κατηγορία υπάγονται οι Σλαβόφωνοι εξαρχικοί, και
γ) «Σλαβομακεδόνες» δηλ. οι αριστεροί σλαβόφωνοι, που επηρεασμένοι από την πολιτική του Τίτο προπαγάνδα περί ιδρύσεως «Μακεδονικού κράτους» εντάχθηκαν στην οργάνωση SNOF.
Η βουλγαρική Μακεδονία είναι επαρχία του Βουλγαρικού κράτους και ονομάζεται Μπλαγκόεβγκραντ (παλαιότερα οι Βούλγαροι εθνικιστές την αποκαλούσαν «Μακεδονία του Πιρίν» από την ονομασία του όρους Όρβηλος (Πιρίν).
Η γιουγκοσλαβική Μακεδονία από τις 2-8-1944 έως τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1991 ονομαζόταν «Λαϊκή Ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας» και ήταν μέλος της «Ομοσπονδιακής Ένωσης της Γιουγκοσλαβίας». Όπως αναφέρει ο κορυφαίος Έλληνας γλωσσολόγος Ν.Π. Ανδριώτης «το κράτος αυτό περιέλαβε στα σύνορά του το τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας που ανήκε έως τότε στη Σερβία» (βλ. τη μελέτη του με τίτλο «Το Ομόσπονδο κράτος των Σκοπίων και η γλώσσα του», που δημοσιεύθηκε το 1957). Μετά τη διάλυση ονομαζόταν «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και με αυτό το προσωρινό όνομα είχε γίνει δεκτή στον ΟΗΕ (8-4-1993) παρόλο που εκατόν σαράντα (140) κράτη την είχαν αναγνωρίσει με το συνταγματικό της όνομα δηλαδή «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Υπενθυμίζεται ότι μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (Αύγουστος 1913) το έδαφος της ΠΓΔΜ ενσωματώθηκε στη Σερβία. Από το 1915 έως το 1918 ωστόσο ήταν υπό την κατοχή της Βουλγαρίας. Από το 1918 έως το 1941 ήταν τμήμα του Βασιλείου Σερβών, Κροατών και Σλοβένων. Από το 1941 έως το 1944 επιβλήθηκε νέα βουλγαρική στρατιωτική κατοχή. Η Βουλγαρία εκείνη την περίοδο ως σύμμαχος της χιτλερικής Γερμανίας, επέβαλε πολιτική βίαιου εκβουλγαρισμού. Η γιουγκοσλαβική εθνική αντίσταση υπό την ηγεσία του στρατάρχη Τίτο εφάρμοσε την ομοσπονδιοποίηση της Γιουγκοσλαβίας και την πολιτική αναγνώριση της μακεδονικής εθνικής ταυτότητας στο Συνέδριο του Αντιφασιστικού Συμβουλίου Εθνικής Απελευθέρωσης της Μακεδονίας στις 2 Αυγούστου 1944.
Η Ελλάδα επέβαλε εμπορικό εμπάργκο από το Φεβρουάριο 1994 έως το Σεπτέμβρη 1995 οπότε υπεγράφη μεταξύ τους η λεγόμενη «Ενδιάμεση Συμφωνία». Μετά όμως την κύρωση της «Συμφωνίας των Πρεσπών» από το Ελληνικό Κοινοβούλιο και την αναθεώρηση του Συντάγματος της ΠΓΔΜ/Δημοκρατίας της Μακεδονίας το συνταγματικό της όνομα είναι «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» το οποίο θα χρησιμοποιεί τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο στο εξωτερικό δηλαδή erga omnes (έναντι όλων και για κάθε χρήση).
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα στο γεωγραφικό Μακεδονικό χώρο (έδαφος) δημιουργήθηκαν τρεις (3) περιοχές που έφεραν το όνομα «Μακεδονία». Στις 24-1-2019 κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την κύρωση της «Συμφωνίας των Πρεσπών» ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είπε ρητά ότι «Η γεωγραφική περιοχή της σημερινής Μακεδονίας περιλαμβάνει τρεις Μακεδονίες. Εκτός από την ελληνική υπάρχουν κι άλλες που δεν είναι ελληνικές».
Το ελληνικό στοιχείο στο Μακεδονικό χώρο (έδαφος) ήταν ελληνόφωνο, βλαχόφωνο, αλβανόφωνο και σλαβόφωνο. Οι κάτοικοι που ομιλούσαν τις αντίστοιχες γλώσσες συγκροτούσαν διακριτές κοινότητες ενός πολύγλωσσου κόσμου.
Κατοικούσαν επίσης Βούλγαροι, Σέρβοι, Τούρκοι, Εβραίοι (Θεσ/κή), λίγοι Ρουμάνοι και λίγοι Αλβανοί.
Μακρές διαπραγματεύσεις έλαβαν χώρα μεταξύ των βαλκανικών χωρών πριν από την κήρυξη του πολέμου κατά της Τουρκίας (Α ́ βαλκανικός πόλεμος από τον Οκτώβριο 1912 έως 17 Μαΐου 1913 και Β ́ βαλκανικός πόλεμος από 16 Ιουνίου 1913 έως 10 Αυγούστου 1913). Σχετικά με το μέλλον του Μακεδονικού χώρου (εδάφους) υπήρχαν δυο τάσεις: α) Η Ελλάδα και η Σερβία ήσαν υπέρ του διαμελισμού του μεταξύ των βαλκανικών κρατών, ενώ αντίθετα η Βουλγαρία υποστήριζε την ίδρυση αυτόνομης Μακεδονίας, την οποία οι Βούλγαροι εποφθαλμιούσαν να προσαρτήσουν στη χώρα τους, όπως έγινε με την περιοχή της Ανατολικής Ρωμυλίας το 1885. Ακόμη και η Ρουμανία κατά την περίοδο 1893-94 (με την υποκίνηση της Ρωσίας και της Αυστροουγγαρίας) άρχισε να εκδηλώνει ενδιαφέρον για τη Μακεδονία υποκινώντας τους λεγόμενους «Κουτσόβλαχους» οι οποίοι ήταν βλαχόφωνοι Έλληνες που κατοικούσαν στη Δυτική Μακεδονία και κυρίως στην περιοχή των Γρεβενών.
Η δημογραφία της Βόρειας Μακεδονίας
Η χώρα χαρακτηρίζεται από σύνθετη εθνική δομή:
α) Η πλειοψηφία των κατοίκων είναι Σλαβομακεδόνες (66,6%) οι οποίοι είναι απόγονοι σλαβικών φύλων που μετακινήθηκαν στην περιοχή μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα μ.Χ. Η γλώσσα τους σχετίζεται στενά με τη βουλγαρική και χρησιμοποιούν το κυριλλικό αλφάβητο.
β) Υπάρχουν οι παρακάτω μειονότητες:
β1) Οι Αλβανοί 22,8% σύμφωνα με την απογραφή του 2003, οι οποί οι ισχυρίζονται ότι είναι απόγονοι των αρχαίων Ιλλυριών. Ζουν στα βορειοδυτικά, κατά μήκος των συνόρων με την Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο. Το κυριότερο κέντρο τους είναι το Τέτοβο.
β2) Οι Τούρκοι (4%) ως απομεινάρι της Οθωμανικής κατοχής επί 500 χρόνια.
β3) Οι Βλάχοι (0,4%) οι οποίοι αποτελούν κατάλοιπο παλαιότερου εποικισμού και ομιλούν γλώσσα που ομοιάζει πολύ με τη Ρουμανική. Είναι διασκορπισμένοι στο δυτικό και στο κεντρικό τμήμα της χώρας.
β4) Οι Τσιγγάνοι (2,2%)
β5) οι Σέρβοι (2,1%), οι οποίοι κατοικούν κυρίως στα Σκόπια και στο Κουμάνοβο,
β6) Οι Κροάτες (2%)
β7) Λοιποί (1,9%).
Ο συνολικός πληθυσμός της χώρας είναι 2.057.000 κάτοικοι. Πρωτεύουσα τα Σκόπια (442.000 κατ.), Μπίτολα (Μοναστήρι) (76.000 κατ.), Κουμάνοβο (66.000 κατ.), Τέτοβο (52.000 κατ.).
Τα κύρια σημεία της «Συμφωνίας των Πρεσπών» Όνομα-Ιθαγένεια-Εθνότητα- Γλώσσα
- Το συνταγματικό όνομα της «Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας» (ΠΓΔΜ ή FYROM στην αγγλική) θα είναι «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» και εν συντομία «Βόρεια Μακεδονία» (περ. α, παρ. 3 του άρθρου 1).
- Η ιθαγένεια του μόνιμου κατοίκου-πολίτη της ΠΓΔΜ θα είναι Μακεδονική/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας (περ. β, παρ. 3, άρθρο 1).
- Η επίσημη γλώσσα της ΠΓΔΜ θα είναι η «Μακεδονική γλώσσα» όπως αυτή αναγνωρίσθηκε από την 3η Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για την τροποποίηση των γεωγραφικών ονομάτων (Αθήνα 1977) (περ. γ, παρ. 3, άρθρο 1). «Ανήκει δε στην ομάδα των Νοτίων Σλαβικών γλωσσών» (παρ. 4, άρθρο 7). Επί κυβερνήσεως Κων/νου Καραμανλή και με υπουργό Εξωτερικών το Δημήτριο Μπίτσιο δηλαδή ήδη από το 1977 είχε γίνει αποδεκτό από την Ελλάδα το γεγονός ότι στον κατάλογο του ΟΗΕ είχαν καταγραφεί δύο (2) γλώσσες της Γιουγκοσλαβίας δηλαδή η σερβοκροατική και η μακεδονική. Η πολιτική αυτή ήταν συνέχεια της επίσημης κρατικής πολιτικής της από τη δεκαετία του 1960 όταν η Ελλάδα συναινούσε στη χρήση του ονόματος Μακεδονία από την «Ομόσπονδη Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας» έως τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1991. Η ίδια πολιτική της συναίνεσης συνεχίστηκε και μετά την υποδοχή της γειτονικής χώρας στον ΟΗΕ με το όνομα «Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατία της Μακεδονίας».
- Με τους όρους «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» στην Ελλάδα «νοούνται όχι μόνο η περιοχή και ο πληθυσμός της βόρειας περιοχής της, αλλά η κουλτούρα και η κληρονομιά αυτής της περιοχής από την αρχαιότητα έως σήμερα» (παρ. 2, άρθρο 7).
- Με τους όρους «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» στην ΠΓΔΜ «νοούνται η επικράτεια, η γλώσσα, ο πληθυσμός και τα χαρακτηριστικά τους, με τη δική τους ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά, διακριτώς διαφορετικά από αυτά που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 7» και αφορούν στην Ελλάδα (παρ. 3, άρθρο 7).
- Και τα δύο κράτη συμφωνούν ότι «η επίσημη γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά της ΠΓΔΜ δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της βόρειας περιοχής της Ελλάδας» (παρ. 4, άρθρο 7).
Οι νομικοί όροι της «Συμφωνίας των Πρεσπών»
Ιθαγένεια είναι ο νομικός δεσμός του κάθε κράτους με τους πολίτες του (βλ. «Δίκαιο ιθαγένειας» της Παπασιώπη-Πασιά, 8η έκδοση, Σάκκουλας 2011).
Συνώνυμη λέξη στην ελληνική γλώσσα του όρου ιθαγένεια είναι η υπηκοότητα.
Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να ορίζει τους πολίτες του. Το κράτος είναι υποκείμενο του διεθνούς δικαίου. Αποτελείται από έδαφος, κυβέρνηση και λαό που εκλέγει την κυβέρνησή του. Ο όρος «ιθαγένεια» «υπηκοότητα» αντιστοιχεί στην μεν αγγλική γλώσσα στους όρους nationality/citizenship στη δε γαλλική γλώσσα στον όρο nationalité. Η λέξη μαρτυρείται από το 1848 (βλ. Λεξικό Γ. Μπαμπινιώτη σελ. 779).
Ο όρος nationality/citizenship ορθά αποδίδεται στην ελληνική γλώσσα με τον όρο ιθαγένεια - υπηκοότητα (βλ. στην εμπρόσθια όψη της αστυνομικής ταυτότητας του Έλληνα πολίτη, δίπλα στη φωτογραφία, αναγράφεται ο όρος «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ» και ακριβώς κάτω απ' αυτόν η απόδοση του όρου στην αγγλική γλώσσα ως «HELLENIC NATIONALITY»).
Το έθνος ορίζεται με βάση ορισμένα στοιχεία: κυρίως τη γλώσσα, τη θρησκεία (ομόθρησκον), τις κοινές παραδόσεις, την κοινή ιστορική καταγωγή (όμαιμον) και υποδηλώνει το δεσμό με ορισμένη ομάδα ανθρώπων που έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Δεν ταυτίζεται με το κράτος και δεν είναι υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, δηλαδή δεν μπορεί π.χ. να συνάπτει συνθήκες-συμφωνίες, να αναγνωρίζει άλλα κράτη κ.λπ. Κράτος και έθνος διαφέρουν κι επομένως διαφέρουν η ιθαγένεια-υπηκοότητα με την εθνότητα. Στην αγγλική γλώσσα ο όρος εθνότητα αποδίδεται με τον όρο ethnicity και στην γαλλική γλώσσα με τον όρο ethnicité που σημαίνει ότι οι πολίτες ανήκουν σε εθνοτικό κοινωνικό σύνολο συνδεόμενοι με πολιτισμικό κι όχι με νομικό δεσμό.
Επομένως δεν είναι ορθό ότι με τη «Συμφωνία των Πρεσπών» αναγνωρίσθηκε Μακεδονική εθνότητα διότι δήθεν ο όρος nationality/citizenship αποδόθηκε με τον όρο ιθαγένεια αντί του δήθεν ορθού όρου εθνότητα με σκοπό να παραπλανηθεί ο Ελληνικός λαός. Σε κανένα άρθρο της «Συμφωνίας των Πρεσπών» δεν αναγράφεται η αναγνώριση «Μακεδονικής Εθνότητας».
Οι θέσεις της Ν.Δ. την περίοδο 2007-2008
30-9-2007: Κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων της δεύτερης κυβέρνησης υπό τον Κώστα Καραμανλή, (μετά τις βουλευτικές εκλογές στις 16-9-2007) η τότε υπουργός Εξωτερικών Ν. Μπακογιάννη είχε δηλώσει: «Σκοπός τόσο των σχετικών, με το ζήτημα του ονόματος της ΠΓΔΜ, αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γ.Σ. του ΟΗΕ όσο και της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995 είναι η εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης στη βάση μιας σύνθετης ονομασίας».
Σημείωση:
α. Η πρώτη κυβέρνηση της ΝΔ υπό τον Κώστα Καραμανλή διήρκεσε από τις 7-3-2004 έως τις 16-9-2007 οπότε διεξήχθησαν πρόωρες εκλογές (για δήθεν εθνικούς λόγους!!!). Η δεύτερη θητεία της κυβέρνησης της ΝΔ διήρκεσε έως 14-10-2009 οπότε τις εκλογές κέρδισε το ΠΑΣΟΚ υπό τον Γ. Παπανδρέου, ο οποίος σε συνεννόηση με το διευθυντή του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν, ζήτησε τη βοήθεια του ΔΝΤ στις 23-4-2010 (υπογραφή 1ου Μνημονίου).
β. Η Ενδιάμεση Συμφωνία (1995) απαιτούσε διεξαγωγή διαπραγματεύσεων με σκοπό τη λύση του ονοματολογικού με ένα αμοιβαίως αποδεκτό όνομα.
5-1-2008: Σε εμπιστευτικό τηλεγράφημά του ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, ο Ντάνιελ Σπέκχαρντ γράφει: «Η Ελλάδα είναι ανοιχτή σε ένα σύνθετο όνομα «Νέα, Βόρεια, Άνω, οποιαδήποτε Μακεδονία» υποστήριξε ο Καραμανλής και πρόσθεσε ότι ένας συμβιβασμός είναι απαραίτητος, αλλά έως τότε η ΠΓΔΜ παρέμενε αδιάλλακτη, κάτι που ο Καραμανλής το απέδιδε εν μέρει στην απόφαση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν τη Μακεδονία με το συνταγματικό της όνομα. Ο Καραμανλής είχε πει στους ηγέτες της ΠΓΔΜ ότι όποια ελληνική κυβέρνηση προχωρούσε περισσότερο θα έπεφτε. Ως προς την πρόταση του Μάθιου Νίμιτς για διπλή ονομασία δηλαδή χωρίς το erga omnes ο Καραμανλής είπε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να το αποδεχθεί».
4-3-2008: Παραμονές της συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, 6- που θα εξεταζόταν η αίτηση της ΠΓΔΜ για ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο ίδιος πρέσβης ενημέρωσε την Ουάσινγκτον ότι: «Η υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Ν. Μπακογιάννη δήλωσε ότι το όνομα δεν μπορεί να «μονοπωλήσει τη Μακεδονία». Το όνομα πρέπει να δείχνει ότι είναι μέρος της Μακεδονίας, αλλά όχι «βουλγαρική ή ελληνική Μακεδονία». Η Ελλάδα θα μπορούσε να δεχθεί «Άνω», ή «Νέα». Πρόσθεσε ότι «χρειαζόμαστε μια σαφή λύση που να είναι erga omnes και τελική».
Μετά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι ο ίδιος πρέσβης αναφέρει σε τηλεγράφημά του ότι «πίεσε το στέλεχος της ΝΔ Βουλγαράκη για μεγαλύτερη ευελιξία στο ζήτημα του ονόματος. Ο τελευταίος απάντησε ότι μια συμφωνία στο ζήτημα αυτό θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη και ενδεχομέ νως αποσταθεροποιητική, αναφερόμενος στην ισχνή πλειοψηφία της ΝΔ (152 έδρες) και στις εσωτερικές διαμάχες στο αντιπολιτευτικό ΠΑΣΟΚ που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάδυση της Άκρας Αριστεράς (Συνασπισμός)».
Την ίδια περίοδο (Μάιος 2008) ο ίδιος πρέσβης είχε μια εκτενή συζήτηση στις ΗΠΑ με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος υπέδειξε ως πιο κατάλληλο επιθετικό προσδιορισμό για το όνομα το Άνω ή το Βόρεια.
Η Ελλάδα υποστήριξε ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου στη Χάγη ότι «από το Σεπτέμβριο του 2007 απεδέχθη ένα σύνθετο όνομα που θα περιλαμβάνει τον όρο «Μακεδονία» συνοδευόμενο από ένα γεωγραφικό προσδιορισμό ως βάση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης» (βλ. πρακτικά επίσημων συνεδριάσεων στις 24 και 30 Μαρτίου 2011).
Στις 14-4-2008 ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής με επιστολή του προς το γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν, η οποία κατατέθηκε στο Διεθνές Δικαστήριο κι έχει περιληφθεί ως παράρτημα με αριθμό 9 στο υπόμνημα της Ελληνικής Κυβέρνησης αναφέρει ότι «Προκειμένου να αναζωογονήσει τις συνομιλίες το Σεπτέμβριο του 2007, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε στο Κοινοβούλιο ότι ήταν έτοιμη να δεχθεί ένα σύνθετο όνομα που θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον όρο «Μακεδονία» ως βάση για μια αμοιβαίως αποδεκτή λύση. Αυτό αποτελεί μια μείζονα μονομερή αλλαγή στην πολιτική μας».
Η κυβέρνηση της Ν.Δ. και του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη μετά τον Ιούλιο 2019
Το Σεπτέμβρη 2020 οι Υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ και της Ελλάδας χαρακτήρισαν, σε κοινή ανακοίνωση, ως «Ιστορική Συμφωνία» τη «Συμφωνία των Πρεσπών». Ταυτόχρονα η ΠΑΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ εξέδωσε την παρακάτω ανακοίνωση, μετά τη συνάντηση του Έλληνα πρω- θυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη με τον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ στην Αθήνα:
«Μας απογοητεύσατε, κατά τη διάρκεια της συνάντησής σας με τον πρωθυπουργό των Σκοπίων, εμφανιστήκατε φανατικότερος υποστηρικτής της «Συμφωνίας των Πρεσπών» και από τον ίδιο τον Τσίπρα ο οποίος έφθασε στο σημείο να σας χαρακτηρίσει περιπαικτικά, «Βορειομακεδονομάχο». Κατακριτέος είναι όχι μόνον όποιος υπέγραψε και ψήφισε τη «Συμφωνία των Πρεσπών» αλλά και όποιος την εφαρμόζει παριστάνοντας το διεθνή πατριώτη».
Τα μέλη και τα στελέχη της ΠΑΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ που υπέγραψαν και εξέδωσαν την παραπάνω ανακοίνωση, είναι οι ίδιοι με τις απόψεις των οποίων ο Κυριάκος Μητσοτάκης συμφωνούσε κατά την περίοδο των συλλαλητηρίων για τη μη υπογραφή και μη εφαρμογή της «ξορκισμένης» Συμφωνίας.
Ας δούμε όμως ένα απόσπασμα από άρθρο του δημοσιογράφου Θανάση Καρτερού υπό τον τίτλο «Ο Μητσοτάκης των Πρεσπών» (εφημερίδα ΑΥΓΗ, 16-1-2021):
«Στη συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, ο Κ. Μητσοτάκης μίλησε για «την επιτακτική ανάγκη της πλήρους, συνεπούς και καλή τη πίστει εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών».
Αυτή η Συμφωνία δείχνει καθαρά την ακριβή ακτινογραφία του ανδρός. Της πολιτικής ειλικρίνειας, του ήθους, της παλληκαριάς, της μπέσας, ακόμη και του πατριωτισμού του. Δείχνει ότι όταν πρόκειται για το προσωπικό του συμφέρον, δεν έχει κανένα πρόβλημα να βγάλει το άσπρο μαύρο, τον πατριώτη προδότη, τον τίμιο άτιμο... Όταν πρόκειται για το προσωπικό του συμφέρον δεν έχει κανένα πρόβλημα να συκοφαντήσει, να καταδιώξει, να στιγματίσει, να παραδώσει στα δόντια της πιο ακραίας βίας, τον αθώο».
Συμπεράσματα
1. Η «Συμφωνία των Πρεσπών» θεωρείται επωφελής για την Ελλάδα, όταν ο αντικειμενικός μελετητής την προσεγγίζει και την αξιολογεί από τη σκοπιά των αμετάβλητων (προς το παρόν), διεθνών συσχετισμών και των γεωπολιτικών συνασπισμών. Νομίζω ότι η δική μου γνώμη έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι δεν είμαι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Ειδικότερα η Ελλάδα, ως μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεώρησε ότι ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να κλείσει αυτή η τριακονταετής εκκρεμότητα αφού και οι δύο κυβερνήσεις είχαν τη διαβεβαίωση ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ ότι οι διαπραγματεύσεις θα είχαν αίσιο τέλος. Όπως κι έγινε. Ο σκοπός τους ήταν να ενισχύσουν την πολιτική και στρατιωτική παρουσία τους στα Βαλκάνια και να αποδυναμώσουν τη Ρωσία. Η Συμφωνία των Πρεσπών φέρει τη σφραγίδα τους. Είναι οι ίδιοι που το 1991 βομβάρδισαν και διέλυσαν τη Γιουγκοσλαβία. Αυτοί καθοδήγησαν τους διαπραγματευτές με τη μεσολάβηση Μάθιου Νίμιτς επίσης Αμερικάνου!!! Έτσι ολόκληρος πλέον ο Μακεδονικός χώρος (έδαφος) θα είναι Νατοϊκός αφού Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία είναι μέλη του ΝΑΤΟ.
Αυτή η εξέλιξη αποτελεί διπλωματική επιτυχία για τις ΗΠΑ, οι οποίες δεν ενδιαφέρονται για το όνομα, αφού γι' αυτές ήταν δευτερεύον στοιχείο. Είχαν ήδη αναγνωρίσει τη γειτονική χώρα ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» παρακάπτοντας ακόμη και το όνομα ΠΓΔΜ με το οποίο είχε γίνει δεκτή, προσωρινά, στον ΟΗΕ. Το πρωτεύον ήταν η άρση των εμποδίων για την επέκταση του ΝΑΤΟ. Σ' αυτό βοήθησε κυρίως η κυβέρνηση του ΣΥ- ΡΙΖΑ παρόλο που ως αντιπολίτευση έθετε ως στόχο τη διάλυση του ΝΑΤΟ! Για την κυβέρνηση της γειτονικής χώρας δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Περίμεναν με αγωνία την ένταξη γι ́ αυτό όταν η Ελλάδα επικύρωσε πρώτη το πρωτόκολλο ένταξης δήλωσε περιχαρής: «Με περηφάνια λέμε ότι είμαστε ΝΑΤΟ»!!
2. Η «Συμφωνία των Πρεσπών» ενισχύει την πολιτική και στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, τη σταθερότητα στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας και γενικά στα Βαλκάνια. Η ύπαρξη του κράτους της Βόρειας Μακεδονίας αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για τους Αλβανούς αυτής της χώρας (ποσοστό 22,8%) να υλοποιήσουν τυχόν σχέδια για τη λεγόμενη «Μεγάλη Αλβανία».
3. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ακολούθησε και υλοποίησε τη λεγόμενη «Εθνική γραμμή» της σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό που ήθελαν όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα (του ΚΚΕ συμπεριλαμβανομένου). Η σύνθετη ονομασία αποτελεί επιλογή της ελληνικής πολιτικής ελίτ, με τη διαφορετική κατά περιόδους σύνθεσή της. Δεν συνιστά μειοδοσία αλλά εδράζεται στα δεδομένα που δημιούργησε η Συνθήκη του Βουκουρεστίου μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων (Αύγουστος 1913).
Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών υπάρχει ειδικό κεφάλαιο με τίτλο «Το ζήτημα του ονόματος της ΠΓΔΜ» υπέρ της σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό και χρήση έναντι όλων (erga omnes). Την ίδια «εθνική γραμμή» είχαν διατυπώσει κατά σειρά και όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις σύμφωνα με τις αποθηκευμένες πληροφορίες στην ίδια ιστοσελίδα. Δηλαδή: α) η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου με υπουργό Εξωτερικών το Σταύρο Λαμπρινίδη (24-9-2011), β) η κυβέρνηση Λ. Παπαδήμου με υπουργό Εξωτερικών το Σταύρο Δήμα (3-5-2012) γ) η κυβέρνηση Α. Σαμαρά με υπουργό Εξωτερικών το Δημ. Αβραμόπουλο (26-12-2012) δ) η κυβέρνηση Α. Σαμαρά με υπουργό Εξωτερικών τον Ευάγγελο Βενιζέλο (27-9-2014).
4. Πέραν της σύνθετης ονομασίας η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πέτυχε και η ΠΓΔΜ αποδέχθηκε:
α) τη χρήση της σύνθετης ονομασίας τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό δηλαδή έναντι όλων (erga omnes)
β) τη συνταγματική κατοχύρωση της νέας ονομασίας με την τροποποίηση των σχετικών άρθρων του Συντάγματος της γειτονικής χώρας. Ας σημειωθεί ότι η αλλαγή ονόματος κράτους και η τροποποίηση του Συντάγματος εν καιρώ ειρήνης είναι σπάνια περίπτωση παγκοσμίως στο χώρο του διεθνούς δικαίου.
γ) Την απαλοιφή του αλυτρωτισμού από το Σύνταγμα και την αποσύνδεση του εθνικιστικού αλυτρωτισμού από το ιδεολόγημα της αναγωγής της κουλτούρας της στην ελληνική αρχαιότητα.
5. Η Ελλάδα δεν «έδωσε» στην ΠΓΔΜ τη Μακεδονική γλώσσα, όπως ισχυρίζεται η Ν.Δ. «Δίνεις» κάτι που έχεις. Η Ελλάδα έχει την Ελληνική γλώσσα. Μακάρι να «δίναμε» την ελληνική γλώσσα στους γείτονες κι αυτοί να την αποδέχονταν. Η γλώσσα που ομιλείται από τους κατοίκους της ΠΓΔΜ ανήκει στην ομάδα των νοτίων Σλαβικών γλωσσών σύμφωνα με την αναγνώρισή της από την 3η Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ (βλ. παρ. 4, του άρθρου 7, Αθήνα 1977). Είναι σλάβικη και κατά τη γνώμη μου η ορθή ονομασία της είναι «Σλαβομακεδονική». Στην Ελλάδα όσοι σλαβόφωνοι (που είχαν ελληνική συνείδηση) την ομιλούσαν και την ονόμαζαν «τα ντόπια». Το 1959 ο τότε υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ είχε δηλώσει: «Στην Ελληνική Μακεδονία δεν ομιλείται η μακεδονική γλώσσα που ομιλείται στα Σκόπια και είναι μακεδονικό ιδίωμα με γραμματική και συντακτικό» (βλ. πρακτικά της Βουλής στις 17 και 18-9- 1959).
6. Το σύνθημα των εθνικιστών «Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική» είναι ιστορικά αβάσιμο και αναληθές. Είναι ο πυλώνας του λαϊκισμού, ο οποίος χρησιμοποιείται ως μέσο για την κατάληψη της εξουσίας. Ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο Κυρ. Μητσοτάκης το χρησιμοποίησε ανενδοίαστα και αναρριχήθηκε στη θέση του πρωθυπουργού! Το πιο ωραίο όμως σύνθημα το είπε ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς, όταν κατά τη διάρκεια συνέντευξης, ο δημοσιογράφος τον ρώτησε για το παραπάνω σύνθημα και το συσχετισμό του με την εσωκομματική κατάσταση της Ν.Δ. Είπε: «Η Ν.Δ. είναι μία και Σαμαρική!!!!». Θα μπορούσε να προσθέσει «Η Μακεδονία είναι μία και Νατοϊκή», αλλά ως διπλωμάτης αυτοσυγκρατήθηκε!
Μετά τους κλυδωνισμούς της δεκαετίας 1940-50 τα τρία (3) τμήματα του Μακεδονικού χώρου (εδάφους) επιδόθηκαν στην επούλωση των πληγών τους και ακολούθησαν με ειρηνικές διαδικασίες την πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξη των χωρών όπου ανήκαν.
7. Τέλος επειδή θεωρώ ότι η «Συμφωνία των Πρεσπών» είναι ένας συμβιβασμός μεταξύ των δύο χωρών στο διπλωματικό πεδίο, ας έχουμε υπόψη μας την άποψη του πρώην μεσολαβητή, του Πορτογάλου Ζοζέ Πινέιρο, ότι «καλός συμβιβασμός είναι εκείνος που δεν ικανοποιεί κανένα, αλλά που όλοι μπορούν να τον αποδεχθούν».
(1η δημοσίευση στο βιβλίο του Δημήτρη Π. Χατζηπαναγιώτου «Απ' τα Γυμνασιακά μας χρόνια [1961 - 1967] στην απρόσμενη Επανασύνδεση...»)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Α. Βιβλία – Περιοδικά
- Ν.Π. Ανδριώτη γλωσσολόγου, «Το Ομόσπονδο κράτος των Σκοπίων και η γλώσσα του» (Στο συλλογικό τόμο, σελίδες 207-258), Αθήνα 1993).
- «Η γλώσσα της Μακεδονίας» (Στον ίδιο συλλογικό τόμο υπό την επιστημονική επιστασία του. Γ. Μπαμπινιώτη, Αθήνα 1993).
- «Μακεδονία. Ιστορία και Πολιτική» (έκδοση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ΟΕΔΒ, Αθήνα 1992).
- Νικολάου Β. Βλάχου «Το Μακεδονικόν ως φάσις του Ανατολικού Ζητήματος 1878-1908» (Αθήνα 1935).
- Στέφανου Καραμεσίνη, δημοσιογράφου «Αλβανοί των Σκοπίων. Η βραδυφλεγής βόμβα των Βαλκανίων», περιοδικό ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, Οκτώβριος 2018.
- Ευάγγελου Κωφού «Μακεδονικές ταυτότητες στο χρόνο. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις» (έκδοση του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης του Ιδρύματος Μουσείο Μακεδονικής Άμυνας- Αθήνα 2008).
- Γεωργίου Ι. Μίντση «Ιστορία του Μακεδονικού Ζητήματος. Γενική Ιστορική επισκόπηση 1870-1990» (Θεσσαλονίκη 1990).
- «Η κρίση στα Βαλκάνια, το Μακεδονικό και η Εργατική Τάξη» (εκδόσεις «Εργατική Δημοκρατία», 3η έκδοση, Αθήνα 1992).
- Νίκου Ζάικου-Ιάκωβου Μιχαηλίδη «Αλφαβητάρι του Μακεδονικού Ζητήματος. Ιστορικές, πολιτικές και νομικές διαστάσεις» (Αθήνα 2018).
- Γιάννη Μπασκάκη, Δημήτρη Ψαρρά, δημοσιογράφων, «Η μακεδονική σαλάτα της Νέας Δημοκρατίας. Εσωτερικές αντιθέσεις παλινδρομήσεις και το ταμπού του Εμφυλίου», Έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών.
Β. Αρθρογραφίες σε εφημερίδες
- Σωτήρη Βαλντέν, συγγραφέα, «Γλώσσα, ιδίωμα και η Συμφωνία», Καθημερινή 20-6-2018.
- Ευάγγελου Βενιζέλου, πρώην υπουργού Εξωτερικών, «Σύνθετη ονομασία, όχι απλή ιδεολογική χρήση της Ιστορίας», Τα Νέα 21-5-2018.
- Δημήτρη Γουσίδη δημοσιογράφου, συνέντευξη του Γιουγκοσλάβου πολιτικού και συγγραφέα Μίλοβαν Τζίλας, Τα Νέα 21-2-1994.
- Αθανασίου Έλλις, δημοσιογράφου, «Η... βόρεια λειτουργική λύση», Καθημερινή, 20-8-2009.
- Νικόλα Ζηργάνου, δημοσιογράφου, συνέντευξη του Νίκου Κοτζιά, πρώην υπ. Εξωτερικών υπό τον τίτλο «Αυτοί που παριστάνουν τους υπερπατριώτες στην πραγματικότητα είναι προσκυνημένοι», Εφημερίδα των Συντακτών, 22-7-2018.
- Σοφίας Ηλιάδου-Τάχου, Καθηγήτριας Νέας Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, «Η συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ, η "δημιουργική ασάφεια", οι "Σλαβομακεδόνες"», Καθημερινή 23-6-2018.
- Στέφανου Καβαλλιεράκη, ιστορικού Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Στρασβούργου, «Τι συνέβη στο Ίλιντεν το 1903», Τα Νέα 21-5-2018.
- Τάσου Κωστόπουλου, δημοσιογράφου, «Τα βαφτίσια της "μη Μακεδονίας"», Εφημερίδα των Συντακτών, 24-6-2018.
- Μυρτώς Λιαλιούτη, δημοσιογράφου, «Η περιπέτεια ενός ονόματος», Τα Νέα 10-6-2018.
- Πάσχου Μανδραβέλη, δημοσιογράφου, «Η ακατονόμαστη γλώσσα», Καθημερινή, 6-12-2018.
- Νίκου Μουζέλη, ομότιμου καθηγητή Κοινωνιολογίας στο LSE, «Ο Μοντεσκιέ, η κοινωνία των πολιτών και το Μακεδονικό», Τα Νέα, 11-2- 2018.
- Παντελή Μπουκάλα, δημοσιογράφου, «Το Ελληνομακεδονικό Κομιτάτο και το πατριωτόμετρο», Καθημερινή, 27-1-2019.
- Χάρη Παμπούκη, καθηγητή ιδιωτικού διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Περί ιθαγενείας και εθνότητας με αφορμή τη συμφωνία των Πρεσπών» Καθημερινή, 8-7-2018.
- Γιώργου Π. Τερζή, δημοσιογράφου, συνέντευξη της Κατερίνας Κολόζοβα, Καθηγήτριας Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Σκοπίων, Καθημερινή 15-9-2018.
- Σταύρου Τζίμα, δημοσιογράφου, συνέντευξη του ηγέτη της αλβανικής μειονότητας στην ΠΓΔΜ Αλί Αχμέτι, Καθημερινή 23-6-2018.
- Δημήτρη Ψαρρά, δημοσιογράφου «Γλωσσολογική αλαλία. Η τελική έκθεση (1977) της Διάσκεψης Ηνωμένων Εθνών για την Τυποποίηση γεωγραφικών ονομάτων», εφημερίδα των Συντακτών.
- «Η Συμφωνία των Πρεσπών» (ολόκληρο το επίσημο κείμενο, Εφημερίδα των Συντακτών 14-6-2018).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου