Τετάρτη 30 Μαρτίου 2022

ΝΑΤΟ-ΕΕ-G7 - Οικονομικός πόλεμος και στρατιωτική κλιμάκωση

Άμεση κλιμάκωση της πολεμικής σύγκρουσης και των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σήμανε η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες την προηγούμενη Πέμπτη.

Στη Σύνοδο της ΕΕ, που ακολούθησε τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ την ίδια μέρα, μέσα σε κλίμα έντονων διαφωνιών για το πως θα αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση, οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ αποφάσισαν να συνεχίσουν την πολιτική των σκληρών κυρώσεων ενώ επιφυλάσσονται για την επιβολή των όποιων νέων προκύψουν. 

Επίσης, στη συνάντησή τους, οι G7 αποφάσισαν να μπλοκάρουν τη δυνατότητα της Ρωσίας να πουλήσει τα αποθέματά της σε χρυσό επιδιώκοντας να δώσουν ένα χτύπημα στο ρούβλι. 

Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ αποφάσισε πρώτον, την άμεση στρατιωτική ενίσχυση του Τομέα της Συμμαχίας στην Ανατολική Ευρώπη, δεύτερον, τη συνέχιση της πολεμικής ενίσχυσης του ουκρανικού στρατού και τρίτον, την κλιμάκωση των εξοπλισμών. Όπως αναφέρεται στην απόφαση: «Δημιουργούμε επίσης τέσσερις επιπλέον πολυεθνικές μάχιμες ομάδες στη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία… Τα μέτρα που λαμβάνουμε για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια της Συμμαχίας μας και του ευρωατλαντικού χώρου θα απαιτήσουν επαρκείς πόρους. Οι σύμμαχοι αυξάνουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες.  ... Κατά τη συνάντησή μας στη Μαδρίτη, θα υποβάλλουμε πρόσθετα σχέδια σχετικά με τον τρόπο εκπλήρωσης της δέσμευσης».

Στην ομιλία του ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι: «Έχουμε τώρα οκτώ πολυεθνικούς σχηματισμούς μάχης του ΝΑΤΟ. Από τη Βαλτική Θάλασσα μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα. Σε όλη την Ευρώπη, υπάρχουν εκατό χιλιάδες στρατιώτες των ΗΠΑ που υποστηρίζουν τις προσπάθειες του ΝΑΤΟ. Έχουμε 40.000 στη Δύναμη Άμεσης Αντίδρασης του ΝΑΤΟ, κυρίως στο ανατολικό τμήμα της Συμμαχίας. Με την υποστήριξη πέντε πρωτοφανών ομάδων κρούσης αεροπλανοφόρων από τον απώτερο Βορρά έως τη Μεσόγειο». 

Η Σύνοδος μπορεί να μην αποδέχθηκε την πρόταση της Ουκρανίας για ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στον ουρανό της ούτε της Πολωνίας να στείλει το ΝΑΤΟ «ειρηνευτική δύναμη» στην Ουκρανία γιατί θα ισοδυναμούσαν με την άμεση κήρυξη ενός παγκόσμιου πολέμου αλλά οι αποφάσεις της κλιμακώνουν την ένταση.  

Μπορεί ο Λευκός Οίκος και ο ίδιος ο Μπάιντεν να ανασκεύασαν τη δήλωση περί αλλαγής καθεστώτος στη Ρωσία αλλά είναι χαρακτηριστικά αυτά που είπε, λίγο πριν πάει στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ο Μπάιντεν, σε μια άλλη συνάντηση που είχε στον Λευκό Οίκο με Αμερικάνους επιχειρηματίες: 

«Είμαστε όλοι καπιταλιστές σε αυτό το δωμάτιο. Βρισκόμαστε παγκοσμίως σε ένα σημείο καμπής. Παρουσιάζεται μια φορά σε κάθε τρεις-τέσσερις γενεές. Όπως μου είπε ένας κορυφαίος άνθρωπος του στρατού προχθές, 60 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν ανάμεσα στο 1900 και στο 1946. Και από τότε δημιουργήσαμε μια φιλελεύθερη νέα τάξη. Τώρα βρισκόμαστε σε μια χρονική στιγμή που τα πράγματα αλλάζουν. Πρόκειται να υπάρξει μια νέα τάξη πραγμάτων εκεί έξω και πρέπει να είμαστε εμείς εκείνοι που θα ηγηθούν σε αυτή».

Επιπλέον, οι Αμερικάνοι διπλωμάτες που συνόδευαν τον Μπάιντεν δήλωναν σε όλους τους τόνους ότι οι κυρώσεις θα μπορούσαν να επεκταθούν και σε τρίτες χώρες που «στηρίζουν την πολεμική επέμβαση» της Ρωσίας υπονοώντας την Ινδία και την Κίνα που δεν στηρίζουν τις κυρώσεις. Οι υπουργοί Εξωτερικών των οποίων, μάλιστα, συναντήθηκαν αυτές τις μέρες καθώς ο Κινέζος ΥΠΕΞ μετά από μια ανακοινωμένη επίσκεψη στο Πακιστάν τελικά έκανε στάση στην Ινδία αλλά και στην Καμπούλ όπου συναντήθηκε με εκπροσώπους των Ταλιμπάν.

Σε ίδιο μήκος κύματος με την Σύνοδο του ΝΑΤΟ κινήθηκε και η Σύνοδος της ΕΕ, η απόφαση της οποίας να μην προχωρήσει σε νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, προβλήθηκε από διάφορα μέσα σαν ένα βήμα «αποκλιμάκωσης». Πρόκειται για παραμύθι. Αφενός είναι στην πλειοψηφία τους οι ίδιοι ηγέτες που λίγες ώρες πριν συμμετείχαν στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ και έβαλαν την υπογραφή τους στην απόφασή της. Αφετέρου, όπως το ίδιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει στην απόφασή του, οι τέσσερις δέσμες κυρώσεων που ήδη έχει επιβάλει στη Ρωσία έχουν «σημαντικό αντίκτυπο» και γι’ αυτό καλεί τις χώρες της ΕΕ να διασφαλίσουν ότι αυτές τηρούνται όπως έχουν συμφωνηθεί ενώ επιφυλάσσεται για νέες.

Για παράδειγμα, οι κυρώσεις έχουν οδηγήσει το ρούβλι, το νόμισμα της Ρωσίας, να κατρακυλάει συνέχεια απέναντι στα δυνατά νομίσματα, το δολάριο και το ευρώ, και οι κόντρες που συνοδεύουν την προσπάθεια της ρωσικής κυβέρνησης να το συγκρατήσει είναι ενδεικτικές του τι εννοεί λέγοντας «μεγάλος αντίκτυπος» το ευρωπαϊκό συμβούλιο. Σύμφωνα με το Russia Today, o Πούτιν έχει δώσει εντολή στο υπουργικό του συμβούλιο, στην Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας και την Gazprom να λάβουν μέτρα έως τις 31 Μαρτίου για να αλλάξουν το νόμισμα πληρωμής για τις προμήθειες φυσικού αερίου σε μη φιλικές χώρες σε ρούβλια. 

Στη Σύνοδο της ΕΕ, οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών απάντησαν αρνητικά στην απόφαση της ρωσικής κυβέρνησης. Ο καγκελάριος Σολτς αναφέρθηκε στο ζήτημα λέγοντας ότι υπάρχουν συμβόλαια με όρους που ορίζουν σε τι νόμισμα γίνονται οι πληρωμές. Ο Ντράγκι δήλωσε ότι η απαίτηση της Ρωσίας συνιστά παραβίαση των υπαρχόντων συμβολαίων ενώ ο Βέλγος πρωθυπουργός Ντε Κρόο είπε ότι εάν η Ρωσία ζητήσει από τις ευρωπαϊκές χώρες να πληρώσουν για τις παραδόσεις φυσικού αερίου σε ρούβλια, η τιμή θα πρέπει επίσης να επαναδιαπραγματευτεί.

Επιπλέον, στη συνάντηση που είχαν την ίδια μέρα με τις συνόδους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, οι G7 συμφώνησαν να περιορίσουν την ικανότητα της Ρωσίας να πουλήσει τα αποθέματά της σε χρυσό για να στηρίξει το νόμισμά της σύμφωνα με τους Financial Times. Σε ανακοίνωσή του ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι: «Οι ηγέτες της G7 και η ΕΕ θα συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού… κάθε συναλλαγή που αφορά χρυσό και σχετίζεται με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, θα πλήττεται από τις υπάρχουσες κυρώσεις».

Αυτός που  πληρώνει τις κυρώσεις ή την κατρακύλα του ρουβλιού, δεν είναι ούτε ο Πούτιν ούτε οι «ρώσοι ολιγάρχες», είναι η εργατική τάξη της Ρωσίας. Την περασμένη Τετάρτη, το υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι ο ετήσιος πληθωρισμός εκτινάχθηκε στο 14,5% την εβδομάδα που έληξε στις 18 Μαρτίου – το υψηλότερο ποσοστό από τα τέλη του 2015. Η τιμή της ζάχαρης που εξαφανίζεται από τα ράφια αυξήθηκε έως και 37,1% σε ορισμένες περιοχές ενώ μεγάλες είναι οι αυξήσεις στα βασικά αγαθά. 

Αντίστοιχα, οι ευρωπαίοι «ολιγάρχες» (που συνηθίζεται να αποκαλούνται απλά «επιχειρηματίες» ενώ είναι ίδιοι και απαράλλακτοι με τους ρώσους ομογάλακτούς τους)  δεν θα υποστούν την ενεργειακή -και όχι μόνο- κρίση που δημιουργούν οι κυρώσεις αλλά η εργατική τάξη στις χώρες της ΕΕ.

Στην Σύνοδο, οι ηγέτες της διαφώνησαν στην επιβολή πλαφόν στις τιμές αερίου όπως και στην αποσύνδεση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από το φυσικό αέριο. Μόνο η Ισπανία και η Πορτογαλία εξαιρέθηκαν εξασφαλίζοντας προσωρινά την αποσύνδεση των τιμών αερίου από τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Ενώ τα ψίχουλα που υπόσχονται να δώσουν, υποτίθεται με την φορολόγηση των εταιριών ενέργειας που έχουν εκτινάξει τα κέρδη τους, δεν φτάνουν για να καλύψουν την έκρηξη των τιμών στις χώρες της ΕΕ ούτε γι’ αστείο. 

Οι διαφωνίες δεν περιορίζονται στα παραπάνω αλλά αφορούν και στο ερώτημα πως θα καλυφθεί η ενεργειακή στροφή απεξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η συμφωνία που ανακοίνωσαν ο Μπάιντεν και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και με την οποία οι ΗΠΑ «σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους» αναλαμβάνουν την παροχή τουλάχιστον 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm)  επιπλέον υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) φέτος στην Ε.Ε δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των χωρών της ΕΕ. Για να έχουμε μια εικόνα των αριθμών, οι εξαγωγές του αμερικανικού LNG προς την Ε.Ε. έφτασαν πέρυσι τα 22 bcm ενώ οι ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού αερίου έφτασαν τα 155 bcm. 

Η ΕΕ μπορεί να διαβεβαίωσε τις ΗΠΑ ότι θα υπάρχει σταθερή ζήτηση του (πανάκριβου) LNG και οι τελευταίες να δεσμεύτηκαν ότι θα προχωρήσουν με ταχύτητα στην έγκριση αιτήσεων για άδειες περαιτέρω εξαγωγών προς την ΕΕ, αλλά οι φουσκωμένοι λογαριασμοί θα πέσουν στις πλάτες των εργατικών νοικοκυριών  από τη Σκοτία μέχρι τα Βαλκάνια.

Γιώργος Πίττας

Δεν υπάρχουν σχόλια: