της Σοφίας Χατζοπούλου
Ο Αμαζόνιος φλέγεται! O κόσμος κοιτάζει τις οθόνες του με δέος, λύπη ίσως και απελπισία, χωρίς να μπορεί να πιστέψει ότι εδώ και 20 μέρες το “δάσος της βροχής” έχει παραδοθεί στις φλόγες…
Όντως είναι δύσκολο να το πιστέψεις, αλλά πόσο αναπάντεχη ήταν άραγε αυτή η εξέλιξη;
Λιγότερο από ένα χρόνο πριν, οι προεδρικές εκλογές της Βραζιλίας ανέδειξαν για πρόεδρο τον Jair Bolsonaro, τον “Trump των Τροπικών”, όπως πολλοί τον αποκαλούν, λόγω των γνωστών δηλώσεών του ότι σκοπεύει να “κάνει τη Βραζιλία αυτό που ήταν 40 ή 50 χρόνια πριν” πιστός μάλιστα σε αυτό που ονομάζει “αποστολή του Θεού”!
O Bolsonaro ήταν γνωστός για τις ρατσιστικές, ομοφοβικές και μισογυνικές απόψεις του από παλιά, πράγμα όμως που, όπως φαίνεται, δεν απέτρεψε την πλειοψηφία από το να τον ψηφίσει. Επίσης γνωστά ήταν και τα σχέδια του για το περιβάλλον, σχέδια εκμετάλλευσης και εμπορευματοποίησης του δάσους, που όπως φαίνεται, ήταν τόσο φιλόδοξα για τον αγροτικό τομέα, την υλοτομία και τις εξορυκτικές επιχειρήσεις που του εξασφάλισαν την εξουσία.
Ήδη πριν την εκλογή του, ο Bolsonaro είχε εκφράσει τη δυσπιστία του για την κλιματική αλλαγή, καθώς επίσης και την πρόθεση του να ακολουθήσει τον ομοϊδεάτη του, Trump, στην απόσυρση από τη Συμφωνία του Παρισιού. Και όχι μόνο αυτό. Είχε ήδη υποσχεθεί τη χαλάρωση των περιβαλλοντικών διατάξεων και της νομοθεσίας για την έκδοση αδειών, όπως επίσης και το άνοιγμα της γης των ιθαγενών σε επιχειρηματικά σχέδια εξόρυξης. Είχε ήδη εξαγγείλει τα σχέδιά του για το χτίσιμο λεωφόρου μέσω του Αμαζονίου και την πρόθεσή του να διώξει τον “βραχνά” των περιβαλλοντικών οργανώσεων από τη Βραζιλία. Μέσα στα πλαίσια της λογικής του εθνικισμού και απομονωτισμού ο Bolsonaro είχε πολλές φορές δηλώσει ευθαρσώς ότι “ο Αμαζόνιος είναι της Βραζιλίας και κανενός άλλου” ακολουθώντας μια ρητορική εθνικής περηφάνιας και ανεξαρτησίας που θα φούσκωνε τα στήθη και τα μυαλά μεγάλου κομματιού του λαού της Βραζιλίας με σχέδια αποκλειστικής εκμετάλλευσης και κερδοφορίας για το δάσος που αποτελεί τον μεγαλύτερο πνεύμονα της Γης.
Για την εκπλήρωση βέβαια όλων αυτών των προεκλογικών υποσχέσεων το πρώτο πράγμα που θα έπρεπε να κάνει η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση ήταν να βγάλει το “περιβάλλον” εντελώς εκτός σχεδίου, και γι’ αυτό και υποσχέθηκε την κατάργηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και την υπαγωγή του στο Υπουργείο Γεωργίας. Με άλλα λόγια το περιβάλλον δεν θα υπήρχε πια ως αυτόνομη οντότητα με εγγενή αξία, αλλά μόνο ως αντικείμενο με αξία εκμετάλλευσης.
Μετά την εκλογή του και σχετικές πιέσεις ο νέος πρόεδρος της Βραζιλίας κράτησε τελικά το Υπουργείο Περιβάλλοντος αλλά μόνο στα χαρτιά, αφού ουσιαστικά το διέλυσε και το αποδυνάμωσε αφαιρώντας από αυτό τμήματα και υπηρεσίες νευραλγικές για την προστασία του περιβάλλοντος.
Η οργάνωση των υπουργείων αν και σε κάποιους μπορεί να φαίνεται επουσιώδης, δείχνει
πραγματικά την πολιτική στάση απέναντι στα ζητήματα και τα σχέδια των πολιτικών ηγεσιών για την αντιμετώπισή τους. Η μεταβίβαση της δικαιοδοσίας από υπουργείο σε υπουργείο κάθε άλλο παρά αθώα είναι. Όπως και στη χώρα μας το μεταναστευτικό – προσφυγικό ζήτημα μεταβιβάστηκε στην δικαιοδοσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, έτσι και στην περίπτωση της Βραζιλίας υπηρεσίες που βρίσκονταν υπό τη σκέπη του Υπουργείου Περιβάλλοντος βρέθηκαν εν μια νυκτί στα Υπουργεία Γεωργίας, Οικονομίας και Τηλεπικοινωνιών καθώς και στο Υπουργείο Επιστήμης και Τεχνολογίας, όπως φαίνεται στον πίνακα.
Εκτός από τη μεταβίβαση υπηρεσιών, όπως της Δασικής Υπηρεσίας της Βραζιλίας στο Υπουργείο Γεωργίας, το υπουργείο Περιβάλλοντος έχασε την αυτονομία και τη δύναμή του να διαμορφώνει και να επιβάλλει νόμους και πολιτικές για το περιβάλλον. Περιβαλλοντικά ζητήματα βγήκαν εντελώς από την ατζέντα του, όπως οι πυρκαγιές και η αποδάσωση, ή μετατέθηκαν αλλού, όπως η Κλιματική Αλλαγή η οποία διασκορπίστηκε σε διάφορα υπουργεία (Γεωργίας, Οικονομίας, Τεχνολογίας μέχρι και Εξωτερικών Υποθέσεων). Διόλου τυχαία και σε απόλυτη συσχέτιση, ένα άλλο ζήτημα που εξαφανίστηκε από τη δικαιοδοσία του υπουργείου ήταν αυτό των προστατευόμενων περιοχών των ιθαγενών, ένα ζήτημα που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα επιχειρηματικά σχέδια που προωθεί ο Bolsonaro.
Η ζωή του δάσους με αυτή των επί αιώνες κατοίκων του ιθαγενών είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και αλληλοεξαρτώμενες. Η προστασία του δάσους και των κοινοτήτων που ζουν σε αυτό σίγουρα αποτελεί ένα εμπόδιο σε σχέδια εκμετάλλευσης και κερδοφορίας που η κυβέρνηση Bolsonaro επιδιώκει να εξαλείψει άμεσα. Το πρώτο βήμα ήταν η αποδυνάμωση κάθε θεσμικής και νομικής παρέμβασης για την προστασία του.
Σε ιδεολογικό επίπεδο ο Bolsonaro έχει ήδη κερδίσει προεκλογικά την υποστήριξη του πανίσχυρου αγροτικού λόμπυ της χώρας του υποστηρίζοντας ότι μετά την εκλογή του δεν θα παραχωρήσει ούτε “ένα εκατοστό γης” σε προστατευόμενες περιοχές ιθαγενών αλλά “θα τα δώσει όλα για την ανάπτυξη της Βραζιλίας”(2). Ακόμα και αυτά, όμως, τα ήδη προστατευόμενα εδάφη κινδυνεύουν μετά από τις δηλώσεις του, ότι θέλει “να τα ανοίξει” προς εξορυκτική εκμετάλλευση και μάλιστα προς όφελος των πληθυσμών που ζουν εκεί. Ο ίδιος κατηγόρησε τη διεθνή κοινότητα ότι “Θέλετε οι ιθαγενείς να συνεχίσουν να ζουν σαν προϊστορικοί άνθρωποι χωρίς πρόσβαση στη τεχνολογία, στην επιστήμη, στην πληροφόρηση και τα θαύματα της σύγχρονης εποχής”. Και με περισσή «συμπόνοια» για την κατάστασή τους πρόσθεσε ότι “ οι ιθαγενείς πρέπει να εργαστούν, θέλουν να παράγουν και δεν μπορούν. Ζουν απομονωμένοι στις περιοχές τους σαν άνθρωποι των σπηλαίων. Αυτό που κάνει ο διεθνής τύπος στη Βραζιλία είναι έγκλημα προς αυτούς τους ανθρώπους.” (3)
Τα λόγια αυτά ανήκουν σε αυτόν που εδώ και μήνες ανοίγει την όρεξη σε αδηφάγες εξορυκτικές και αγροτικές επιχειρήσεις και πρόσφατα άναψε τον δαυλό των αγροτών οι οποίοι με βάση πληροφορίες του τοπικού τύπου άναψαν εκτεταμένες φωτιές με στόχο το “καθάρισμα γης” την 10η Αυγούστου. Με αυτόν τον τρόπο ήθελαν επίσης να δηλώσουν την έμπρακτη υποστήριξή τους και τον ενθουσιασμό τους για την πολιτική του Bolsonaro μέσα από αυτό που ονόμασαν οι ίδιοι “Ημέρα της φωτιάς” και που δεν έχει σβήσει ακόμα…(4)
Τα λόγια αυτά ανήκουν σε αυτόν που κατηγορεί τώρα τους πάντες, εκτός από την πολιτική του και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί, για την καταστροφή που βιώνει ο κόσμος όλος μέσα από την εξαφάνιση του Δάσους του Αμαζονίου.
Η καταστροφή είχε ήδη ξεκινήσει πριν τις πυρκαγιές. Το Εθνικό Ινστιτούτο για τη Διαστημική Έρευνα εξέδωσε μια έκθεση που δείχνει ότι η εκκαθάριση δασικών εδαφών αυξήθηκε κατακόρυφα από την αρχή της διακυβέρνησης Bolsonaro. H απάντηση ήταν άμεση. Ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Ricardo Galvão απολύθηκε για παραποίηση πληροφοριών και δυσφήμιση της χώρας. (5) Μέρος αυτής της δυσφήμισης θεωρούνται και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις με τις οποίες η κυβέρνηση διέκοψε τη συνεργασία για τρεις μήνες σε μια προσπάθεια να μην υπάρχουν μάρτυρες…
Ταυτόχρονα ο ίδιος ο Bolsonaro χαρακτηρίζει το ζήτημα της Κλιματικής Αλλαγής “θέμα δευτερευούσης σημασίας” με βασικό αίτιο τον υπερπληθυσμό, έναν πλεονάζοντα πληθυσμό που θα έπρεπε ίσως να εξαλειφθεί, όπως θα υποστήριζαν ολοκληρωτικές θεωρίες σίγουρα γνωστές και προσφιλείς στον πρόεδρο της Βραζιλίας.
Στη θέα της φωτιάς και της ανυπολόγιστης οικολογικής καταστροφής, ο πρόεδρος κατηγορεί τους ιθαγενείς, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τον τύπο, τους επιστήμονες, τον καιρό για το οικολογικό έγκλημα το οποίο υποθάλπει και προωθεί η πολιτική του. Ένα οικολογικό έγκλημα που είναι ταυτόχρονα και μια γενοκτονία, απέναντι σε αυτούς που ήθελε εξαρχής να εξαφανίσει, τους ιθαγενείς του δάσους, εντάσσοντάς τους σε μια παραγωγή που δεν τους ανήκει, αποσπώντας από αυτούς τη γη τους, το φυσικό τους περιβάλλον, την παράδοσή τους, την ταυτότητά τους. Εξαφανίζεις έναν λαό εξαφανίζοντας τον πολιτισμό του, και ο πολιτισμός τους στην προκειμένη περίπτωση είναι σφιχτά δεμένος με το δάσος.
Όπως αναφέρει η Rayanne Cristine Máximo França, μέλος της κοινότητας των Baré από την πολιτεία Amazonas, η κυβέρνηση του Bolsonaro έχει εξαπολύσει μια σφοδρή επίθεση στον ντόπιο πληθυσμό και στη γη του δίνοντας το δικαίωμα σε αγρότες και μεταλλωρύχους να εισχωρούν όλο και περισσότερο μέσα στο δάσος.
Όπως αναφέρει η ίδια “Μας σκοτώνουν κάθε μέρα, μας σκοτώνουν με τη φωτιά που σαρώνει τα πάντα αυτή τη στιγμή, μας σκοτώνουν όταν μας διώχνουν από τη γη μας, όταν εισβάλλουν στις περιοχές μας”. (6) Αυτά είναι τα λόγια της Cristine, τα λόγια των λαών του δάσους που κατά την κυβέρνηση αποφάσισαν να κάψουν το σπίτι τους! Αυτά θα μπορούσαν να είναι και τα λόγια του ίδιου του δάσους και των ζώων που κατοικούν σε αυτό, αν είχαν φωνή να μιλήσουν…
Ο Bolsonaro πήρε την εξουσία λιγότερο από ένα χρόνο πριν και ήδη τα καταστροφικά αποτελέσματα της πολιτικής του είναι ορατά ακόμα κι από το διάστημα.
Τη στιγμή που μιλάμε δεν επιτελείται μόνο ένα περιβαλλοντικό έγκλημα και μια γενοκτονία. Επιτελείται ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας! Γιατί αντίθετα με την εσωτερική προπαγάνδα του λαϊκιστή πολιτικού, το δάσος του Αμαζονίου δεν ανήκει στην Βραζιλία. Ανήκει στον κόσμο όλο, αφού παράγει περίπου το 20% του οξυγόνου που αναπνέουμε.
Και για να ξεφύγουμε ακόμα και από αυτήν τη στενή ανθρωποκεντρική λογική του εμπράγματου δικαίου και της ιδιοκτησίας, το δάσος αυτό, όπως και όλα δεν είναι ιδιοκτησία κανενός, γι’ αυτό και μας αφορά όλους, ως ένας ακόμα κρίκος στη φυσική ισορροπία και στην ύπαρξη της ζωής στον πλανήτη.
Όσο αυτό δεν γίνεται κατανοητό, όσο η ζωή μας διαποτίζεται από τους ματαιόδοξους, καπιταλιστικούς στόχους του πλουτισμού, της μεγιστοποίησης, της επέκτασης, της εκμετάλλευσης, η πορεία προς την αυτοκαταστροφή είναι αναπόφευκτη. Ο καπιταλισμός επιβιώνει κι επεκτείνεται κάνοντας ακριβώς αυτό, εξαθλιώνοντας, αποξενώνοντας και αλλοτριώνοντας τους ανθρώπους από τη φύση, την κοινωνία και τον εαυτό τους. Μόνο έτσι αναπαράγεται.
Όταν οι εξαθλιωμένοι ψηφίζουν άθλιους πολιτικούς τύπου Bolsonaro.
Όταν οι αλλοτριωμένοι απαλλοτριώνουν ακόμα και τον αέρα που αναπνέουν για περισσότερο κέρδος. Μόνο έτσι ο καπιταλισμός αποσπά τη συναίνεση και νομιμοποίηση και γιγαντώνεται καταπνίγοντας τα πάντα μέσα στη λήθη μιας φαντασιακής αφθονίας.
Η Βραζιλία αποτελεί ένα μόνο τραγικό παράδειγμα της καταστροφής που συντελείται δεκαετίες τώρα στον πλανήτη. Το Δάσος του Αμαζονίου χάνεται σε έναν θάνατο που ήδη είχε προαναγγελθεί. Το έγκλημα το γνωρίζουμε. Τα αίτια επίσης. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν γνωρίζει… Το ζήτημα είναι τι κάνουμε με αυτήν τη γνώση… Θα συνεχίσουμε να τρώμε την ουρά μας ή ήρθε η στιγμή να σταματήσουμε;
“Η Επανάσταση αποτελεί ένα εγχείρημα σταματήματος, μια προσπάθεια να ελέγξουμε το χάος έτσι ώστε να επιστρέψουμε σε κάποια τάξη. […] Το ζήτημα δεν είναι να επιχειρήσουμε να φτάσουμε στα άστρα, αλλά να γυρίσουμε στην έμβια φύση μας, να γυρίσουμε στην πεπερασμένη ιδιότητά μας και στην εύθραυστη φύση του ατόμου..” (Terry Eagleton, Terror Sagrado.La cultura del terroren la historia, Universidad Complutense, Μαδρίτη 2007, σελ. 29)
ΠΗΓΕΣ
(1) https://www.socioambiental.org/pt-br/node/6256
(2) https://www.theguardian.com/world/2019/may/09/jair-bolsonaro-brazil-amazon-rainforest-environment
(3) https://www.theguardian.com/world/2019/jul/19/jair-bolsonaro-brazil-amazon-rainforest-deforestation
(4) https://www.independent.co.uk/news/world/americas/amazon-rainforest-fires-jair-bolsonaro-ngo-san-paolo-a9075071.html
(5) https://www.newsweek.com/bolsonaro-environment-poop-less-1453698
(6) https://www.cbc.ca/news/indigenous/amazon-brazil-wildfires-indigenous-rights-1.5258075
Ο Αμαζόνιος φλέγεται! O κόσμος κοιτάζει τις οθόνες του με δέος, λύπη ίσως και απελπισία, χωρίς να μπορεί να πιστέψει ότι εδώ και 20 μέρες το “δάσος της βροχής” έχει παραδοθεί στις φλόγες…
Όντως είναι δύσκολο να το πιστέψεις, αλλά πόσο αναπάντεχη ήταν άραγε αυτή η εξέλιξη;
Λιγότερο από ένα χρόνο πριν, οι προεδρικές εκλογές της Βραζιλίας ανέδειξαν για πρόεδρο τον Jair Bolsonaro, τον “Trump των Τροπικών”, όπως πολλοί τον αποκαλούν, λόγω των γνωστών δηλώσεών του ότι σκοπεύει να “κάνει τη Βραζιλία αυτό που ήταν 40 ή 50 χρόνια πριν” πιστός μάλιστα σε αυτό που ονομάζει “αποστολή του Θεού”!
O Bolsonaro ήταν γνωστός για τις ρατσιστικές, ομοφοβικές και μισογυνικές απόψεις του από παλιά, πράγμα όμως που, όπως φαίνεται, δεν απέτρεψε την πλειοψηφία από το να τον ψηφίσει. Επίσης γνωστά ήταν και τα σχέδια του για το περιβάλλον, σχέδια εκμετάλλευσης και εμπορευματοποίησης του δάσους, που όπως φαίνεται, ήταν τόσο φιλόδοξα για τον αγροτικό τομέα, την υλοτομία και τις εξορυκτικές επιχειρήσεις που του εξασφάλισαν την εξουσία.
Ήδη πριν την εκλογή του, ο Bolsonaro είχε εκφράσει τη δυσπιστία του για την κλιματική αλλαγή, καθώς επίσης και την πρόθεση του να ακολουθήσει τον ομοϊδεάτη του, Trump, στην απόσυρση από τη Συμφωνία του Παρισιού. Και όχι μόνο αυτό. Είχε ήδη υποσχεθεί τη χαλάρωση των περιβαλλοντικών διατάξεων και της νομοθεσίας για την έκδοση αδειών, όπως επίσης και το άνοιγμα της γης των ιθαγενών σε επιχειρηματικά σχέδια εξόρυξης. Είχε ήδη εξαγγείλει τα σχέδιά του για το χτίσιμο λεωφόρου μέσω του Αμαζονίου και την πρόθεσή του να διώξει τον “βραχνά” των περιβαλλοντικών οργανώσεων από τη Βραζιλία. Μέσα στα πλαίσια της λογικής του εθνικισμού και απομονωτισμού ο Bolsonaro είχε πολλές φορές δηλώσει ευθαρσώς ότι “ο Αμαζόνιος είναι της Βραζιλίας και κανενός άλλου” ακολουθώντας μια ρητορική εθνικής περηφάνιας και ανεξαρτησίας που θα φούσκωνε τα στήθη και τα μυαλά μεγάλου κομματιού του λαού της Βραζιλίας με σχέδια αποκλειστικής εκμετάλλευσης και κερδοφορίας για το δάσος που αποτελεί τον μεγαλύτερο πνεύμονα της Γης.
Για την εκπλήρωση βέβαια όλων αυτών των προεκλογικών υποσχέσεων το πρώτο πράγμα που θα έπρεπε να κάνει η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση ήταν να βγάλει το “περιβάλλον” εντελώς εκτός σχεδίου, και γι’ αυτό και υποσχέθηκε την κατάργηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και την υπαγωγή του στο Υπουργείο Γεωργίας. Με άλλα λόγια το περιβάλλον δεν θα υπήρχε πια ως αυτόνομη οντότητα με εγγενή αξία, αλλά μόνο ως αντικείμενο με αξία εκμετάλλευσης.
Μετά την εκλογή του και σχετικές πιέσεις ο νέος πρόεδρος της Βραζιλίας κράτησε τελικά το Υπουργείο Περιβάλλοντος αλλά μόνο στα χαρτιά, αφού ουσιαστικά το διέλυσε και το αποδυνάμωσε αφαιρώντας από αυτό τμήματα και υπηρεσίες νευραλγικές για την προστασία του περιβάλλοντος.
Η οργάνωση των υπουργείων αν και σε κάποιους μπορεί να φαίνεται επουσιώδης, δείχνει πραγματικά την πολιτική στάση απέναντι στα ζητήματα και τα σχέδια των πολιτικών ηγεσιών για την αντιμετώπισή τους. Η μεταβίβαση της δικαιοδοσίας από υπουργείο σε υπουργείο κάθε άλλο παρά αθώα είναι. Όπως και στη χώρα μας το μεταναστευτικό – προσφυγικό ζήτημα μεταβιβάστηκε στην δικαιοδοσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, έτσι και στην περίπτωση της Βραζιλίας υπηρεσίες που βρίσκονταν υπό τη σκέπη του Υπουργείου Περιβάλλοντος βρέθηκαν εν μια νυκτί στα Υπουργεία Γεωργίας, Οικονομίας και Τηλεπικοινωνιών καθώς και στο Υπουργείο Επιστήμης και Τεχνολογίας, όπως φαίνεται στον πίνακα.
Εκτός από τη μεταβίβαση υπηρεσιών, όπως της Δασικής Υπηρεσίας της Βραζιλίας στο Υπουργείο Γεωργίας, το υπουργείο Περιβάλλοντος έχασε την αυτονομία και τη δύναμή του να διαμορφώνει και να επιβάλλει νόμους και πολιτικές για το περιβάλλον. Περιβαλλοντικά ζητήματα βγήκαν εντελώς από την ατζέντα του, όπως οι πυρκαγιές και η αποδάσωση, ή μετατέθηκαν αλλού, όπως η Κλιματική Αλλαγή η οποία διασκορπίστηκε σε διάφορα υπουργεία (Γεωργίας, Οικονομίας, Τεχνολογίας μέχρι και Εξωτερικών Υποθέσεων). Διόλου τυχαία και σε απόλυτη συσχέτιση, ένα άλλο ζήτημα που εξαφανίστηκε από τη δικαιοδοσία του υπουργείου ήταν αυτό των προστατευόμενων περιοχών των ιθαγενών, ένα ζήτημα που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα επιχειρηματικά σχέδια που προωθεί ο Bolsonaro.
Η ζωή του δάσους με αυτή των επί αιώνες κατοίκων του ιθαγενών είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και αλληλοεξαρτώμενες. Η προστασία του δάσους και των κοινοτήτων που ζουν σε αυτό σίγουρα αποτελεί ένα εμπόδιο σε σχέδια εκμετάλλευσης και κερδοφορίας που η κυβέρνηση Bolsonaro επιδιώκει να εξαλείψει άμεσα. Το πρώτο βήμα ήταν η αποδυνάμωση κάθε θεσμικής και νομικής παρέμβασης για την προστασία του.
Σε ιδεολογικό επίπεδο ο Bolsonaro έχει ήδη κερδίσει προεκλογικά την υποστήριξη του πανίσχυρου αγροτικού λόμπυ της χώρας του υποστηρίζοντας ότι μετά την εκλογή του δεν θα παραχωρήσει ούτε “ένα εκατοστό γης” σε προστατευόμενες περιοχές ιθαγενών αλλά “θα τα δώσει όλα για την ανάπτυξη της Βραζιλίας”(2). Ακόμα και αυτά, όμως, τα ήδη προστατευόμενα εδάφη κινδυνεύουν μετά από τις δηλώσεις του, ότι θέλει “να τα ανοίξει” προς εξορυκτική εκμετάλλευση και μάλιστα προς όφελος των πληθυσμών που ζουν εκεί. Ο ίδιος κατηγόρησε τη διεθνή κοινότητα ότι “Θέλετε οι ιθαγενείς να συνεχίσουν να ζουν σαν προϊστορικοί άνθρωποι χωρίς πρόσβαση στη τεχνολογία, στην επιστήμη, στην πληροφόρηση και τα θαύματα της σύγχρονης εποχής”. Και με περισσή «συμπόνοια» για την κατάστασή τους πρόσθεσε ότι “ οι ιθαγενείς πρέπει να εργαστούν, θέλουν να παράγουν και δεν μπορούν. Ζουν απομονωμένοι στις περιοχές τους σαν άνθρωποι των σπηλαίων. Αυτό που κάνει ο διεθνής τύπος στη Βραζιλία είναι έγκλημα προς αυτούς τους ανθρώπους.” (3)
Τα λόγια αυτά ανήκουν σε αυτόν που εδώ και μήνες ανοίγει την όρεξη σε αδηφάγες εξορυκτικές και αγροτικές επιχειρήσεις και πρόσφατα άναψε τον δαυλό των αγροτών οι οποίοι με βάση πληροφορίες του τοπικού τύπου άναψαν εκτεταμένες φωτιές με στόχο το “καθάρισμα γης” την 10η Αυγούστου. Με αυτόν τον τρόπο ήθελαν επίσης να δηλώσουν την έμπρακτη υποστήριξή τους και τον ενθουσιασμό τους για την πολιτική του Bolsonaro μέσα από αυτό που ονόμασαν οι ίδιοι “Ημέρα της φωτιάς” και που δεν έχει σβήσει ακόμα…(4)
Τα λόγια αυτά ανήκουν σε αυτόν που κατηγορεί τώρα τους πάντες, εκτός από την πολιτική του και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί, για την καταστροφή που βιώνει ο κόσμος όλος μέσα από την εξαφάνιση του Δάσους του Αμαζονίου.
Η καταστροφή είχε ήδη ξεκινήσει πριν τις πυρκαγιές. Το Εθνικό Ινστιτούτο για τη Διαστημική Έρευνα εξέδωσε μια έκθεση που δείχνει ότι η εκκαθάριση δασικών εδαφών αυξήθηκε κατακόρυφα από την αρχή της διακυβέρνησης Bolsonaro. H απάντηση ήταν άμεση. Ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Ricardo Galvão απολύθηκε για παραποίηση πληροφοριών και δυσφήμιση της χώρας. (5) Μέρος αυτής της δυσφήμισης θεωρούνται και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις με τις οποίες η κυβέρνηση διέκοψε τη συνεργασία για τρεις μήνες σε μια προσπάθεια να μην υπάρχουν μάρτυρες…
Ταυτόχρονα ο ίδιος ο Bolsonaro χαρακτηρίζει το ζήτημα της Κλιματικής Αλλαγής “θέμα δευτερευούσης σημασίας” με βασικό αίτιο τον υπερπληθυσμό, έναν πλεονάζοντα πληθυσμό που θα έπρεπε ίσως να εξαλειφθεί, όπως θα υποστήριζαν ολοκληρωτικές θεωρίες σίγουρα γνωστές και προσφιλείς στον πρόεδρο της Βραζιλίας.
Στη θέα της φωτιάς και της ανυπολόγιστης οικολογικής καταστροφής, ο πρόεδρος κατηγορεί τους ιθαγενείς, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τον τύπο, τους επιστήμονες, τον καιρό για το οικολογικό έγκλημα το οποίο υποθάλπει και προωθεί η πολιτική του. Ένα οικολογικό έγκλημα που είναι ταυτόχρονα και μια γενοκτονία, απέναντι σε αυτούς που ήθελε εξαρχής να εξαφανίσει, τους ιθαγενείς του δάσους, εντάσσοντάς τους σε μια παραγωγή που δεν τους ανήκει, αποσπώντας από αυτούς τη γη τους, το φυσικό τους περιβάλλον, την παράδοσή τους, την ταυτότητά τους. Εξαφανίζεις έναν λαό εξαφανίζοντας τον πολιτισμό του, και ο πολιτισμός τους στην προκειμένη περίπτωση είναι σφιχτά δεμένος με το δάσος.
Όπως αναφέρει η Rayanne Cristine Máximo França, μέλος της κοινότητας των Baré από την πολιτεία Amazonas, η κυβέρνηση του Bolsonaro έχει εξαπολύσει μια σφοδρή επίθεση στον ντόπιο πληθυσμό και στη γη του δίνοντας το δικαίωμα σε αγρότες και μεταλλωρύχους να εισχωρούν όλο και περισσότερο μέσα στο δάσος.
Όπως αναφέρει η ίδια “Μας σκοτώνουν κάθε μέρα, μας σκοτώνουν με τη φωτιά που σαρώνει τα πάντα αυτή τη στιγμή, μας σκοτώνουν όταν μας διώχνουν από τη γη μας, όταν εισβάλλουν στις περιοχές μας”. (6) Αυτά είναι τα λόγια της Cristine, τα λόγια των λαών του δάσους που κατά την κυβέρνηση αποφάσισαν να κάψουν το σπίτι τους! Αυτά θα μπορούσαν να είναι και τα λόγια του ίδιου του δάσους και των ζώων που κατοικούν σε αυτό, αν είχαν φωνή να μιλήσουν…
Ο Bolsonaro πήρε την εξουσία λιγότερο από ένα χρόνο πριν και ήδη τα καταστροφικά αποτελέσματα της πολιτικής του είναι ορατά ακόμα κι από το διάστημα.
Τη στιγμή που μιλάμε δεν επιτελείται μόνο ένα περιβαλλοντικό έγκλημα και μια γενοκτονία. Επιτελείται ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας! Γιατί αντίθετα με την εσωτερική προπαγάνδα του λαϊκιστή πολιτικού, το δάσος του Αμαζονίου δεν ανήκει στην Βραζιλία. Ανήκει στον κόσμο όλο, αφού παράγει περίπου το 20% του οξυγόνου που αναπνέουμε.
Και για να ξεφύγουμε ακόμα και από αυτήν τη στενή ανθρωποκεντρική λογική του εμπράγματου δικαίου και της ιδιοκτησίας, το δάσος αυτό, όπως και όλα δεν είναι ιδιοκτησία κανενός, γι’ αυτό και μας αφορά όλους, ως ένας ακόμα κρίκος στη φυσική ισορροπία και στην ύπαρξη της ζωής στον πλανήτη.
Όσο αυτό δεν γίνεται κατανοητό, όσο η ζωή μας διαποτίζεται από τους ματαιόδοξους, καπιταλιστικούς στόχους του πλουτισμού, της μεγιστοποίησης, της επέκτασης, της εκμετάλλευσης, η πορεία προς την αυτοκαταστροφή είναι αναπόφευκτη. Ο καπιταλισμός επιβιώνει κι επεκτείνεται κάνοντας ακριβώς αυτό, εξαθλιώνοντας, αποξενώνοντας και αλλοτριώνοντας τους ανθρώπους από τη φύση, την κοινωνία και τον εαυτό τους. Μόνο έτσι αναπαράγεται.
Όταν οι εξαθλιωμένοι ψηφίζουν άθλιους πολιτικούς τύπου Bolsonaro.
Όταν οι αλλοτριωμένοι απαλλοτριώνουν ακόμα και τον αέρα που αναπνέουν για περισσότερο κέρδος. Μόνο έτσι ο καπιταλισμός αποσπά τη συναίνεση και νομιμοποίηση και γιγαντώνεται καταπνίγοντας τα πάντα μέσα στη λήθη μιας φαντασιακής αφθονίας.
Η Βραζιλία αποτελεί ένα μόνο τραγικό παράδειγμα της καταστροφής που συντελείται δεκαετίες τώρα στον πλανήτη. Το Δάσος του Αμαζονίου χάνεται σε έναν θάνατο που ήδη είχε προαναγγελθεί. Το έγκλημα το γνωρίζουμε. Τα αίτια επίσης. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν γνωρίζει… Το ζήτημα είναι τι κάνουμε με αυτήν τη γνώση… Θα συνεχίσουμε να τρώμε την ουρά μας ή ήρθε η στιγμή να σταματήσουμε;
“Η Επανάσταση αποτελεί ένα εγχείρημα σταματήματος, μια προσπάθεια να ελέγξουμε το χάος έτσι ώστε να επιστρέψουμε σε κάποια τάξη. […] Το ζήτημα δεν είναι να επιχειρήσουμε να φτάσουμε στα άστρα, αλλά να γυρίσουμε στην έμβια φύση μας, να γυρίσουμε στην πεπερασμένη ιδιότητά μας και στην εύθραυστη φύση του ατόμου..” (Terry Eagleton, Terror Sagrado.La cultura del terroren la historia, Universidad Complutense, Μαδρίτη 2007, σελ. 29)
ΠΗΓΕΣ
(1) https://www.socioambiental.org/pt-br/node/6256
(2) https://www.theguardian.com/world/2019/may/09/jair-bolsonaro-brazil-amazon-rainforest-environment
(3) https://www.theguardian.com/world/2019/jul/19/jair-bolsonaro-brazil-amazon-rainforest-deforestation
(4) https://www.independent.co.uk/news/world/americas/amazon-rainforest-fires-jair-bolsonaro-ngo-san-paolo-a9075071.html
(5) https://www.newsweek.com/bolsonaro-environment-poop-less-1453698
(6) https://www.cbc.ca/news/indigenous/amazon-brazil-wildfires-indigenous-rights-1.5258075
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου