Οργή και για το νερό στη Γαλλία

της Ηλέκτρας Κλείτσα

Η περιοχή Σεντ Σολίν (Sainte Soline) στη Γαλλία αποτελεί τις τελευταίες μέρες ένα ακόμη πεδίο μάχης, πέρα από τους δρόμους του Παρισιού και άλλων μεγάλων πόλεων, όπου συνολικά εκατομμύρια άνθρωποι διαδηλώνουν σε τακτική βάση με αποκορύφωμα τη μεγάλη απεργία της 23ης Μάρτη ενάντια στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Μακρόν. Στην περίπτωση της αγροτικής περιοχής Σεντ Σολίν, χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να υπερασπιστούν τα αποθέματα νερού από την κατασπατάλησή τους από την εντατική γεωργία. 

Όπως και στην υπόλοιπη χώρα, οι χιλιάδες διαδηλωτές στο Σεντ Σολίν, το Σάββατο 25/3 βρέθηκαν αντιμέτωποι με βροχή από χημικά και βίαιες επιθέσεις από τις δυνάμεις καταστολής, με αποτέλεσμα δεκάδες σοβαρούς τραυματισμούς. Τουλάχιστον 3.000 αστυνομικοί στάλθηκαν στην περιοχή σύμφωνα με το BBC, ενάντια σε 6.000 διαδηλωτές σύμφωνα με την αστυνομία, 25.000 σύμφωνα με τους διοργανωτές της κινητοποίησης. Παρά τη σοβαρότητα των τραυματισμών των διαδηλωτών (ένας από τους οποίους νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση) και τις εικόνες ακραίας βίας από την αστυνομία, η κυβέρνηση είδε μόνο τα καμένα αστυνομικά οχήματα και τη «βία της Αριστεράς» ενάντια στους αστυνομικούς.

Οι κινητοποιήσεις διοργανώθηκαν ενάντια στα σχέδια για την κατασκευή μιας υδατοδεξαμενής που θα αντλεί νερό από τον υδροφόρο ορίζοντα και τα ποτάμια της περιοχής με στόχο να υπάρχει επαρκές απόθεμα για το πότισμα καλλιεργειών. Η δεξαμενή που σχεδιάζεται στο Σεντ Σολίν είναι μόλις η μία από τις 41 που πρόκειται να κατασκευαστούν για να καλυφθούν οι τεράστιες ανάγκες της εντατικής γεωργικής παραγωγής της χώρας κατά τους θερμούς μήνες.  Όπως αναφέρει και η Greenpeace, το νερό προορίζεται για μεγαλοκαλλιεργητές (κυρίως καλαμποκιού) και η χρήση του θα έχει επιπτώσεις στις μικρές τοπικές καλλιέργειες, που θα πιεστούν ακόμη περισσότερο. 

Το καλοκαίρι του 2022 η Γαλλία αντιμετώπισε σοβαρή ξηρασία, ενώ και ο χειμώνας που ακολούθησε ήταν σχετικά άνυδρος, με αποτέλεσμα να επιβληθούν περιορισμοί στη χρήση νερού.  Έτσι σήμερα, οι μεγαλοκαλλιεργητές που έχουν τη στήριξη της κυβέρνησης και των τοπικών αρχών, προσπαθούν να εξασφαλίσουν αποθέματα για τις καλλιέργειές τους, σε βάρος της υπόλοιπης κοινωνίας, των μικρών αγροτών και της ισορροπίας του περιβάλλοντος σε τοπικό επίπεδο. 

Κάθε χρόνο στη Γαλλία χρησιμοποιούνται πάνω από 31 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού που δεν προέρχονται από τη βροχή, αλλά αντλούνται από ποτάμια, λίμνες και υπόγειους υδροφορείς. Ο αριθμός αυτός παρουσιάζει αυξομειώσεις ανάλογα με τα επίπεδα βροχόπτωσης του κάθε χρόνου, πρόκειται δηλαδή για την ποσότητα που απαιτείται για να συμπληρώσει το νερό της βροχής που συλλέγεται. Από αυτά τα 31 δισεκατομμύρια, περίπου το 50% (15,3 δις κυβικά μέτρα) χρησιμοποιείται για την ψύξη σε εγκαταστάσεις μονάδων παραγωγής ενέργειας (βασικά σε πυρηνικούς σταθμούς). 17% προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση, ενώ το 9% κατευθύνεται στην αγροτική παραγωγή.     

Τόσο στη Γαλλία, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, η σπατάλη νερού σε όλους τους τομείς της παραγωγής (από την ενέργεια μέχρι τα τρόφιμα) είναι μια από τις πολλές πτυχές του καταστροφικού τρόπου με τον οποίο λειτουργεί αυτή η παραγωγή. Στο πεδίο της αγροτικής βιομηχανίας, η εισαγωγή «βελτιωμένων» υβριδικών σπόρων αγροτικών φυτών τις δεκαετίες του 50 και του 60 με τη λεγόμενη «πράσινη επανάσταση» εκτίναξε τις ανάγκες της γεωργίας σε νερό, λιπάσματα και φυτοφάρμακα, όπως και την υπερεκμετάλλευση και τελικά την καταστροφή μεγάλων εκτάσεων αγροτικής γης. 

Οι πρακτικές αυτές είναι παλιές και δοκιμασμένες και αντανακλούν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει το σύστημα του κέρδους αγαθά και φυσικούς πόρους όπως το νερό. 

Η δεξαμενή του Σεντ Σολίν είναι μια σταγόνα στον ωκεανό της κατασπατάλησης νερού στη Γαλλία, με τους περιορισμούς να ισχύουν βασικά για τους μικρούς καταναλωτές, την ώρα που για τη βιομηχανικού επιπέδου γεωργία επιδιώκεται η εξασφάλιση πλήρους επάρκειας. 

Όπως φαίνεται όμως για ακόμη μια φορά, σε συνθήκες γενικευμένης οργής, μια σταγόνα μπορεί να κάνει το ποτήρι να ξεχειλίσει. 

Το Σεντ Σολίν δεν είναι βέβαια αποκομμένο, και πιθανά να μην ήταν εύκολο να υπάρξει χωρίς το μεγάλο κίνημα ενάντια στις μεταρρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Αντίθετα, συμπληρώνει την εικόνα των εκατομμυρίων οργισμένων ανθρώπων που βρίσκονται το τελευταίο διάστημα στους δρόμους απέναντι σε ένα σύστημα λιτότητας, αυταρχισμού και καταστολής. Την εικόνα ενός κινήματος που έχει καταφέρει να στριμώξει τη γαλλική κυβέρνηση και να προβληματίσει σοβαρά το ευρωπαϊκό κατεστημένο συνολικά, όπως και να εμπνεύσει τα εργατικά στρώματα και τη νεολαία σε ολόκληρη την ήπειρο.