Παρασκευή 2 Ιουνίου 2023

Οικολογική (και όχι μόνο!) “βόμβα” η κατασκευή πλωτού τερματικού σταθμού LNG της ELPEDISON στον Θερμαϊκό

Στην τελική ευθεία βρίσκεται η δημιουργία ενός ακόμη πλωτού τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Αυτή τη φορά στη ΒΔ πλευρά του Θερμαϊκού σε απόσταση αναπνοής από το κέντρο της Θεσσαλονίκης και εντός της  θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής ενός πολύτιμου οικοσυστήματος, του Δέλτα Αξιού, χαρακτηρισμένη περιοχή Natura 2000.

Έργο, για το οποίο τοπική κοινωνία και αρμόδιοι φορείς δεν φαίνεται να γνωρίζουν ούτε για το έργο, ούτε για τις συνέπειες του στην οικονομική ζωή της περιοχής και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ακόμη κι αν τηρηθούν προβλέψεις για μη χρήση χλωριωμένου θαλάσσιου ύδατος για αεριοποίηση του υγροποιημένου LNG  – η περιβαλλοντική μελέτη αναμένεται – οι επιπτώσεις δεν θα είναι αμελητέες, σε μία “κλειστή” θάλασσα όπως αυτή του Θερμαϊκού.

Το έργο «THESSALONIKI FSRU» της «ELPEDISON ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» βρίσκεται σε φάση εκκίνησης, με επιθυμητή, όπως η ίδια η εταιρεία αναφέρει, ημερομηνία έναρξης αρχές του 2026. Ωστόσο οι εργαζόμενοι ψαράδες, μυδοκαλλιεργητές της περιοχής, αλλά και οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης και των όμορων δήμων όχι, μόνο δεν έχουν επαρκή ενημέρωση για τις περιβαλλοντικές συνέπειες ενός τέτοιου έργου, το οποίο ετοιμάζεται να υλοποιηθεί σε μία “κλειστή” θάλασσα, όπως ο Θερμαϊκός, αλλά οι περισσότεροι ούτε καν γνωρίζουν την ύπαρξή του.

Επιστήμονες έχουν επισημάνει τους κινδύνους από τέτοιες εγκαταστάσεις και την ανάγκη αυστηρών περιβαλλοντικών προβλέψεων και όρων, καθώς κινδυνεύει να επηρεαστεί το σύνολο του θαλάσσιου οικοσυστήματος και όχι μόνο. Δεν είναι μόνο η περίπτωση – την οποία ουδείς μπορεί να θεωρήσει απίθανη – ενός ατυχήματος. Η διαρροή το 2005 σε αγωγό στη Νιγηρία και η πλήρης καταστροφή της υδρόβιας ζωής και κατά συνέπεια της αλιείας, αποδεικνύει ότι μηδενική υποβάθμιση των κινδύνων δεν υπάρχει.

Το σημαντικότερο ωστόσο ως προς τις συνέπειες είναι η μέθοδος αεριοποίησης του LNG που ακολουθείται, με πιο συνήθη (και πιο οικονομική) την άντληση μεγάλων ποσοτήτων θαλασσινού νερού, το οποίο χλωριώνεται προκειμένου να θερμανθεί το υγροποιημένο LNG και να μετατραπεί σε φυσικό αέριο. Να σημειωθεί ότι η θερμοκρασία του υγροποιημένου αερίου είναι στους -160C. Τα υπολείμματα που ρίχνονται στη θάλασσα, υπολογίζεται ότι κατεβάζουν σημαντικά τη θερμοκρασία του νερού της θάλασσας, με τις ανάλογες επιπτώσεις από τη μείωση της θερμοκρασίας του νερού στη χλωρίδα και πανίδα του θαλάσσιου πυθμένα, καθώς το κρύο νερό παραμένει στον πυθμένα καταστρέφοντας κάθε ζωή. Επίσης, λόγω της χλωρίωσης μπορεί να αποστειρωθούν τεράστιες ποσότητες νερού που μένουν χωρίς οργανισμούς με τραγικές επιπτώσεις στην αλιεία κλπ .

Ωστόσο ακόμη και για το θέμα αυτό να υπάρξει πρόβλεψη, ουδείς μπορεί να αποσοβήσει τους παράγοντες κινδύνου για το οικοσύστημα και το περιβάλλον και να διασφαλίσει την εργασία και την ενασχόληση με τη θάλασσα των κατοίκων της περιοχής. Οι καθαρισμοί των αντλιών και των μηχανημάτων, καθώς όλα αυτά τα ιδιαίτερα τοξικά λύματα  καταλήγουν στη θάλασσα. Οι προβλέψεις για ζώνες αποκλεισμού και ασφαλείας πέριξ της πορείας των πλοίων που μεταφέρουν το LNG, αλλά και της ίδιας της εγκατάστασης, όπου απαγορεύεται η αλιεία. Τα ιδιαίτερα τοξικά υφαλοχρώματα, αλλά και η εξάτμιση του αερίου είναι ενδεικτικά κάποιοι από τους παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για την ήδη επιβαρυμένη περιοχή της Δυτικής Θεσσαλονίκης και του Θερμαϊκού.

Για να έχουμε μία ιδέα των μεγεθών, στο αντίστοιχο παράδειγμα της Αλεξανδρούπολης όπου ακολουθείται “μικτό σύστημα” για την αεριοποίηση του LNG (δηλαδή και ενέργεια και νερό), χρειάζονται 30 εκατ. τόνοι νερό τον χρόνο (!) όπως αναφέρεται και στους Περιβαλλοντικούς Όρους εγκατάστασης και λειτουργίας του Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Αλεξανδρούπολης.

Πρόκειται δηλαδή, ακόμη κι αν τηρηθούν περιβαλλοντικοί όροι, για μία υποβάθμιση της θαλάσσιας ζωής και του οικοσυστήματος σε όλο τον κόλπο του Θερμαϊκού με ό,τι αυτό σημαίνει για όλες τις άλλες μορφές δραστηριότητας, καθώς και για την ίδια τη ζωή των κατοίκων . Με ορατό τον κίνδυνο, ο Θερμαϊκός εκτός από “κλειστή” θάλασσα, να μετατραπεί σε “νεκρή” θάλασσα.

Την προηγούμενη βδομάδα η Ρυθμιστική Αρχή μάλιστα γνωστοποίησε στους δήμους της περιοχής την πρόθεση της εταιρείας για τροποποίηση της άδειας της και ζητούσε τις παρατηρήσεις τους εντός 15 ημερών! Συγκεκριμένα ζητά  “να μετακινήσει τη θέση εγκατάστασης του Πλωτού Τερματικού Σταθμού Φυσικού Αερίου (Floating Storage and Regasification Unit, FSRU)” και να προσθέσει ένα δεύτερο πλοίο στο πλωτό τερματικό LNG.

Σημειώνεται δε ότι όπως η ίδια η Elpedison αναφέρει το νέο τερματικό αναμένεται να καλύψει και τις ανάγκες της σε ενέργεια, καθώς σχεδιάζει την υλοποίηση νέας μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στη Θεσσαλονίκη. Μία κίνηση που ήδη έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις πολιτών στην ήδη επιβαρυμένη περιβαλλοντικά περιοχή της δυτικής Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρείχε η εταιρεία, ο Πλωτός Σταθμός θα βρίσκεται στην περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου ανάμεσα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και το Δέλτα Αξιού σε απόσταση 3,4 χιλιομέτρων νότια-νοτιοδυτικά του 6ου προβλήτα του λιμένα Θεσσαλονίκης και σε απόσταση 3,1 χλμ από την πλησιέστερη ακτή στα δυτικά. Οι Δήμοι είχαν δεκαπέντες ημέρες από την ημερομηνία της επιστολής, δηλαδή τις 23/5, να εκφράσουν αντιρρήσεις σχετικά με τροποποίηση της χωροθέτησης της πλωτής μονάδας.

Ουσιαστικά, δεν πρόκειται απλώς για μια αλλαγή χωροθέτησης αλλά για επέκταση της πλατφόρμας στα 80 και πλέον στρέμματα με την προσθήκη δεύτερου πλοίου μεταφοράς/αποθήκευσης LNG (Floating Storage Unit).

Να σημειωθεί ότι η Elpedison, θυγατρική των ΕΛΠΕ και της ιταλικής Edison, κατέθεσε στις 11 Απριλίου 2022 αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για τη χορήγηση άδειας ανεξάρτητου συστήματος φυσικού αερίου (ΑΣΦΑ). Η εταιρεία ανακοίνωνε τότε ότι το έργο «Thessaloniki FSRU», με την πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2025. Η ΡΑΕ ενέκρινε την άδεια ΑΣΦΑ στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. Το FSRU, σύμφωνα πάντα με την εταιρεία, θα έχει ικανότητα αποθήκευσης 170.000 κ.μ. LNG και θα μπορεί να παραδώσει έως και 20 εκατ. κ.μ. φυσικού αερίου ημερησίως. Το έργο θα περιλαμβάνει επίσης ένα σύστημα χερσαίων και υποθαλάσσιων αγωγών που θα συνδέει το FSRU με τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της Elpedison στη Θεσσαλονίκη (μία υφιστάμενη και μία υπό σχεδιασμό), καθώς και με τους υφιστάμενους αγωγούς μεταφοράς του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) στην περιοχή.

«Από τα στοιχεία του Φακέλου της Αίτησης προκύπτει ότι το ΑΣΦΑ θα συμβάλει στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο, με τη δημιουργία ενός νέου σημείου εισόδου στο σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου καθώς και πρόσθετης αποθηκευτικής ικανότητας» αναφέρεται μεταξύ άλλων στην αναρτημένη στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ (πρώην ΡΑΕ) άδεια, ενώ παράλληλα τονίζεται ότι η αδειοδοτική διαδικασία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία χορήγησής της.

Ακολουθεί η επιστολή της ΡΑΑΕ προς τους Δήμους που αφορά την τροποποίηση αίτησης άδειας της Elpedison σχετικά με τη χωροθέτηση νέας Πλωτής Μονάδα Αποθήκευσης & Αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (FSRU), στη Θεσσαλονίκη:

Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων 

24/05/2023

Α.Π.: Ο-102583

Πειραιώς 132, 11854, Αθήνα, Τηλ.: 210-3727400

E-mail: info@rae.gr  Web: www.rae.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - REGULATORY AYTHORΙΤΥ FOR ENERGY

Αθήνα, 23.05.2023

Προς: Δήμους Δέλτα, Αμπελοκήπων-Μεvεμένης, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Πυλαίας, Θέρμης, Θερμαϊκού

Θέμα: Ανακοίνωση της ΡΑΑΕΥ σχετικά με αίτηση προκαταρκτικής εξέτασης τροποποίησης της Άδειας ΑΣΦΑ της εταρείας «ELPEDISON ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ»

Αξιότιμοι κύριοι,

Κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 7 και 8 του Κανονισμού Αδειών Φυσικού Αερίου (ΦΕΚ  Β'  3430/2018),  σας  ενημερώνουμε  ότι   η   εταιρεία   με   την επωνυμία «ELPEDISON ΑΝΩΝΥΜΗ ETAIPEIA», η οποία είναι κάτοχος Άδειας Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ), που χορηγήθηκε με την υπ' αριθ. 714/2022 Απόφαση ΡΑΕ, υπέβαλε αίτηση τροποποίησης (ΤΡ-03590/24.04.2023) της Άδειας ΑΣΦΑ, που αφορά στην προκαταρκτική εξέταση μεταβολής της Περιοχής Εγκατάστασης, αλλαγή της όδευσης του υποθαλάσσιου αγωγού και προσθήκη δεύτερου πλοίου FSU στον Πλωτό Τερματικό Σταθμό ΥΦΑ, ο οποίος κατά τον αρχικό σχεδιασμό αποτελούνταν από ένα πλοίο FSRU. Συγκεκριμένα, η εταιρεία προτίθεται να μετακινήσει τη θέση εγκατάστασης του Πλωτού Τερματικού Σταθμού Φυσικού Αερίου (Floating Storage and Regasification Unit, FSRU) «THESSALONIKI FSRU» από σταθερό σημείο επί Πλωτού Τερματικού Σταθμού ΥΦΑ στον Θερμαϊκό Κόλπο στις συντεταγμένες Χ: 40° 36' 11.92'' Ν, Υ: 22° 53' 44.24"" Ε, σε σταθερό σημείο επί Πλωτού Τερματικού Σταθμού ΥΦΑ στον Θερμαϊκό Κόλπο στις συντεταγμένες Χ: 40° 36' 12.4 '' Ν, Υ: 22° 53' 40.1'' Ε.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρείχε η εταιρεία, ο Πλωτός Σταθμός θα βρίσκεται στην περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου σε απόσταση 3.4 χιλιομέτρων νότια -νοτιοδυτικά του 6ου προβλήτα του λιμένα Θεσσαλονίκης και σε απόσταση 3.1 χλμ από την πλησιέστερη ακτή στα δυτικά. Η απαιτούμενη επιφάνεια για τη χωροθέτηση των ναυδέτων πρόσδεσης/παραβολής και την αγκυροβόληση των πλωτών μονάδων και του εξυπηρετούμενου πλοίου LNG αναμένεται να ανέλθει σε περίπου 80 στρέμματα (395" m x 204 m).

Σε περίπτωση που επιθυμείτε να υποβάλετε αντιρρήσεις στην εν λόγω τροποποίηση, παρακαλούμε να ενημερώσετε την Αρχή εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από τη λήψη της  παρούσας, συνοδευόμενη από την αναγκαία τεκμηρίωση.

Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση.

Με εκτίμηση,

Ο Αντιπρόεδρος του Κλάδου Ενέργειας της ΡΑΑΕΥ

Τι είναι το LNG

LNG (ΥΦΑ – Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο) ονομάζεται το ορυκτό αέριο που δεν μεταφέρεται μέσω αγωγών σε αέρια μορφή, αλλά ψύχεται στους -162° C προκειμένου να υγροποιηθεί και να μεταφερθεί σε μεγάλες αποστάσεις με πλοία. Στους σταθμούς FSRU μετατρέπεται ξανά σε αέριο, στη συνέχεια διοχετεύεται μέσω του ευρωπαϊκού δικτύου αερίου και τροφοδοτεί είτε την οικιακή χρήση είτε τη βιομηχανία.

Από τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και μετά την πίεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μειωθούν οι εισαγωγές ρωσικού αερίου αυξήθηκαν οι εισαγωγές σε LNG (έφτασαν το 20,5% της κατανάλωσης το 2021) ενώ στην χώρα μας δρομολογείται η κατασκευή έξι μονάδων που θα υποδέχονται υγροποιημένο φυσικό αέριο.

Η μόνη μονάδα που λειτουργεί μέχρι στιγμής είναι στην Ρεβυθούσα (ΔΕΣΦΑ) ενώ το επόμενο διάστημα σχεδιάζονται ακόμα πέντε τερματικοί σταθμοί LNG, οι οποίοι θα είναι όλοι πλωτοί. Το FSRU Αλεξανδρούπολης, που προωθείται από τη Gastrade με το χρονοδιάγραμμα να έχει τεθεί στο τέλος του 2023, ενώ η ίδια εταιρεία δρομολογεί και δεύτερη υποδομή στην ίδια περιοχή περίπου 10 χλμ από την πλησιέστερη ακτή της Μάκρης. Ένας τρίτος σταθμός σχεδιάζεται από την Motor Oil, το «Διώρυγα Gas» και θα βρίσκεται ανοιχτά των διυλιστηρίων της Κορίνθου, κοντά στους Αγίους Θεοδώρους. Ο σχεδιαζόμενος σταθμός που έχει προκαλέσει τις περισσότερες αντιδράσεις μέχρι σήμερα είναι στον Παγασητικό κόλπο (ARGO FSRU της Meditteranean Gas) με συλλογικότητες, φορείς, Δήμους της περιοχής, την Περιφέρεια Θεσσαλίας αλλά και επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας να εκφράζουν τις αντιδράσεις τους ως προς την χωροθέτησή του.

Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και την κλιματική κρίση

Ήδη η βιομηχανία μεταφοράς ορυκτών καυσίμων έχει αρχίσει να ζητά αύξηση της χωρητικότητας των αγωγών σε ολόκληρη την ΕΕ για τη μεταφορά αερίου που εισάγεται με τη μορφή LNG, με αποτέλεσμα τη δραματική αύξηση κατασκευής όλο και περισσότερων σταθμών LNG στην Ανατολική Ευρώπη. Μάλιστα η Ε.Ε. θεωρεί ότι αποτελεί κλειδί της στρατηγικής της για την ενέργεια η διασφάλιση ότι όλες οι χώρες της ΕΕ θα έχουν πρόσβαση στις αγορές υγροποιημένου αερίου, παρ’όλο που ταυτόχρονα κατευθύνεται στις Βιομηχανικές Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας για παραγωγή ενέργειας.

Όπως αναφέρει η συλλογικότητα Gastivists, η κατασκευή αυτών των υποδομών δεν είναι μόνο πολύ δαπανηρή, αλλά το πιθανότερο είναι ότι θα χρειαστούν χρόνια πριν τεθούν σε λειτουργία, ενώ η αναγκαιότητα τους με βάση τη ζήτηση του αερίου είναι αμφίβολη.

Συλλογικότητες και περιβαλλοντικές οργανώσεις κάνουν λόγο για μια ακόμη κίνηση εγκλωβισμού στο ορυκτό αέριο που συνεπάγεται περισσότερες υποδομές ορυκτών καυσίμων στο μέλλον, μια κίνηση που θα ήταν εντελώς ασύμβατη με τις δεσμεύσεις της Ευρώπης για το κλίμα και τη Συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών του Παρισιού. Παρά το γεγονός ότι στον «κανονισμό ταξινόμησης» της ΕΕ το LNG παρουσιάζεται ως συμβατό με την πράσινη μετάβαση, είναι ορυκτό αέριο και το αέριο σε όλες του τις μορφές αποτελείται από μεθάνιο, οι διαρροές του οποίου κατά την καύση επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το αέριο απελευθερώνει επίσης διοξείδιο του άνθρακα όταν καίγεται, συμβάλλοντας μακροπρόθεσμα στη ρύπανση του πλανήτη.

Μόνο τον Ιανουάριο του 2022, σύμφωνα με τους Gastivists, η Ευρώπη εισήγαγε 8,1 εκ.τ. LNG, οδηγώντας σε εκπομπές 46 εκ.τ. CO2, που ισοδυναμεί με τις εκπομπές 10,5 σταθμών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα. Οι επιπτώσεις για το κλίμα προκύπτουν από την μακρά και πολύπλοκη αλυσίδα ανεφοδιασμού του, που ενέχει το κίνδυνο περισσότερων επικίνδυνων αερίων του θερμοκηπίου. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι μεγάλες ποσότητες εισαγόμενου LNG στην Ευρώπη (κυρίως από τις ΗΠΑ και τις χώρες του Περσικού Κόλπου) είναι αέριο που προέρχεται από fracking – έναν από τους πιο ρυπογόνους και επιβλαβείς τρόπους άντλησης του.

Οι επιπτώσεις δεν έχουν όμως να κάνουν μόνο με την κλιματική κρίση. Από μόνες τους οι εγκαταστάσεις των πλωτών σταθμών στους οποίους γίνεται η επαναεριοποίηση του υγροποιημένου αερίου ενέχουν κινδύνους για την ασφάλεια. Μια ανάφλεξη στην πηγή μπορεί να μετατρέψει τους ατμούς LNG σε φλεγόμενη «πύρινη λίμνη» που μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές σε ακτίνα μέχρι και 5 χλμ.

Κατηγορηματικά αντίθετοι στην χωροθέτηση Πλωτού Τερματικού Σταθμού στον Παγασητικό Κόλπο είναι στον Βόλο εκτός από φορείς, δήμους  και επιτροπές αγώνα («Όχι LNG στον Παγασητικό Κόλπο, Αλιευτικός Σύλλογος Ψαράδων Βόλου, Σύλλογος Ανάδειξης Προστασίας και Ανάδειξης του Παγασητικού κ.ά ) και το ίδιο το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Συγκεκριμένα η Κοσμητεία της Πολυτεχνικής Σχολής αναφέρει σε απόφασή της (την οποία υιοθετεί και η Σύγκλητος του πανεπιστημίου) ότι «η ύπαρξη ενός σταθμού LNG ενέχει σοβαρούς κινδύνους ασφάλειας όπως η ταχεία/ανεξέλεγκτη μεταβολή φάσης, η κρυγονονική έκρηξη και η πυρκαγιά. Σε περίπτωση τέτοιου ατυχήματος και επακόλουθης έκρηξης, το ωστικό κύμα, η θερμική ακτινοβολία και η εκτόξευση θραυσμάτων σε μεγάλη ακτίνα θα είναι ιδιαίτερα καταστροφικές για τη γύρω κατοικημένη περιοχή. Η διεθνής πρακτική, άλλωστε, αποκλείει την εγκατάσταση τέτοιων πλωτών σταθμών πλησίον οικισμών, εντός κόλπων ή σε σεισμογενείς περιοχές». Είναι προφανές ότι προκύπτει μεγάλο ζήτημα από τη χωροθέτηση του πλωτού σταθμού και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, που αποτελεί ήδη μια επιβαρυμένη περιοχή. Μια τέτοια εξέλιξη δεν αποκλείεται να επηρεάσει το μικροκλίμα της περιοχής αναγκάζοντας πουλιά και θαλάσσιους οργανισμούς να εγκαταλείψουν το οικοσύστημα ενώ όπως αναφέρει το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας μεταξύ των επιπτώσεων συμπεριλαμβάνεται και «η μεταβολή της θερμοκρασίας του θαλάσσιου νερού λόγω των τεραστίων θερμικών αναγκών για την επαναεριοποίηση του LNG, η συγκέντρωση χλωρίου στο τοπικό θαλάσσιο περιβάλλον και η δημιουργία ιζημάτων που εμπεριέχουν βαρέα μέταλλα».

Το σημαντικότερο όμως που απουσιάζει απ’ όλες τις περιοχές που σχεδιάζεται μια τέτοια εγκατάσταση είναι η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας. Μέχρι στιγμής κανένας Δήμος του πολεοδομικού συγκροτήματος δεν έχει αναλάβει σοβαρά να ενημερώσει τους πολίτες, συνθήκη εγκληματική όσον αφορά το αυτονόητο και θεσμοθετημένο δικαίωμα σε ένα ασφαλές και βιώσιμο περιβάλλον.

Αναλυτική παρουσίαση των επιπτώσεων στην πόλη της Θεσσαλονίκης, από τον Κώστα Νικολάου, Διδάκτορα Χημικού Περιβαλλοντολόγου, Επισκέπτη Καθηγητή του ΑΠΘ:

...Είναι λοιπόν το LNG ένα ορυκτό αέριο, που σε όλες του τις μορφές αποτελείται από μεθάνιο [2,3].

Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια ζήτηση για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) ως πηγή ενέργειας αυξάνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Για να καλυφθεί αυτή η ζήτηση, απαιτείται μεγάλος αριθμός εγκαταστάσεων όπως πλωτές μονάδες αποθήκευσης και επαναεριοποίησης, πλοία και τερματικά για την αποθήκευση, επεξεργασία και μεταφορά LNG. Οποιαδήποτε αστοχία σε αυτές τις εγκαταστάσεις μπορεί να εκθέσει τους εργαζόμενους, το περιβάλλον και τους κατοίκους κοντινών οικισμών σε μεγάλους κινδύνους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι απώλεια ελέγχου καύσιμων προϊόντων όπως το LNG μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα με καταστροφικές συνέπειες όπως πυρκαγιά και έκρηξη [4].

Το LNG μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ρύπανση. Συγκεκριμένα, κατά την καύση LNG, υπάρχει συχνά μια απρογραμμάτιστη «διαρροή μεθανίου», η οποία μπορεί να εκπέμψει υποξείδιο του αζώτου (Ν2Ο)και μεθάνιο (CH4) στην ατμόσφαιρα. Αυτή η «διαρροή μεθανίου» είναι πολύ πιο επιβλαβής ως αέριο θερμοκηπίου σε σύγκριση με το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) κατά σχεδόν 80 φορές, συγκρίνοντας τα ίδια ποσά εκπομπής [5].

Για τη Θεσσαλονίκη, η εγκατάσταση πλωτού σταθμού στον Θερμαϊκό κόλπο σημαίνει ότι η θαλάσσια αύρα θα μεταφέρει καθημερινά τους ρύπους αυτούς από τον Θερμαϊκό σε ολόκληρη την πόλη.

Ωστόσο, υπάρχει προς το παρόν ελάχιστη γνώση αυτού του φαινομένου, το οποίο οδηγεί στην αύξηση ενός νεοεμφανιζόμενου ρύπου χωρίς να υπάρχει κανονιστικό πλαίσιο. Ακόμη και η εφαρμογή της διεθνώς νεοεισαχθείσας νομοθεσίας δεν προβλέπει τη «διαρροή μεθανίου» και είναι τρομακτικό ότι, ενώ η χρήση του LNG αυξάνεται δραματικά, οι διατάξεις που θα καλύπτουν τη «διαρροή μεθανίου» καθυστερούν, προκαλώντας τεράστια ποσά ρύπανσης [6-8].

Το LNG που επαναεριοποιείται σε τερματικούς σταθμούς ενέχει επίσης σημαντικούς κινδύνους για την ασφάλεια. Εάν αναφλεγεί στην πηγή, οι ατμοί LNG μπορεί να μετατραπούν σε φλεγόμενη «πύρινη λίμνη» όπου καίγονται σε πιο υψηλές θερμοκρασίες από άλλα καύσιμα και δεν μπορούν να κατασβεστούν. Οι πυρκαγιές LNG αναπτύσσουν τόσο υψηλές θερμοκρασίες που μπορούν να προκαλέσουν εγκαύματα δεύτερου βαθμού ακόμα και σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου. Κατά συνέπεια, οι εγκαταστάσεις LNG ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για τους πληθυσμούς που βρίσκονται κοντά [3,9].

Το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αξιολόγησε μια σειρά ατυχημάτων σε εγκαταστάσεις LNG και τις σχετικές έρευνες για τέτοια συμβάντα, διαπιστώνοντας ότι το LNG παραμένει μια ουσία υψηλού κινδύνου [10].

Τις τελευταίες δεκαετίες, πολλά σοβαρά ατυχήματα συνέβησαν σε τερματικούς σταθμούς LNG. Ενδεικτικά και μόνο, ένα ατύχημα σε εργοστάσιο αποθήκευσης LNG στις ΗΠΑ (πολιτεία Ουάσιγκτον) το 2014 οδήγησε σε τραυματισμούς αρκετών εργαζομένων, εκκένωση εκατοντάδων ανθρώπων από τις εστίες τους και εκτόξευση βαρέων αντικειμένων σε απόσταση πολλών εκατοντάδων μέτρων μετά από μια ισχυρή έκρηξη [11]. Ένα ατύχημα σε τερματικό σταθμό LNG στην Αλγερία το 2004 σκότωσε 27 και τραυμάτισε 74 ανθρώπους [12].

Οι κίνδυνοι που συνδέονται με το LNG είναι ιδιαίτερα σοβαροί όταν οι τερματικοί σταθμοί εισαγωγής LNG είναι κοντά ή μέσα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπως η περίπτωση της Θεσσαλονίκης. Τα ζητήματα ασφάλειας και οι επιπτώσεις των συγκεντρωμένων υποδομών εισαγωγής ορυκτών καυσίμων με συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων ενός επικίνδυνου αερίου, δεν μπορεί να αγνοηθούν. Στην περίπτωση ατυχήματος, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα φλεγόμενο νέφος, του οποίου η διασπορά θα είναι απρόβλεπτη, φτάνοντας χιλιόμετρα μακριά. Πολλοί εκτιμούν έως και 5 χλμ. Οι συνέπειες για την πόλη της Θεσσαλονίκης θα είναι ανυπολόγιστες.

Αντίθετα, με δεκαετείς έρευνες στην Ελλάδα [13] αποδείχθηκε ότι είναι εφικτή η αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας και τοπική κατανάλωση με χωροθέτηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) σε μικρή κλίμακα, χωρίς επιπτώσεις περιβαλλοντικές-κοινωνικές-οικονομικές, με λειτουργία έξω από το χρηματιστήριο ενέργειας και με κοινωνική ιδιοκτησία και διαχείριση από τους ίδιους τους πολίτες (κυρίως δια μέσου ενεργειακών συνεταιρισμών). Με αυτόν τον δρόμο μπορεί να ανακτηθεί η ενέργεια ως κοινό αγαθό στα χέρια των πολιτών και να πάψει να είναι εμπόρευμα που οδηγεί σε ενεργειακή φτώχεια.

Πηγές:

[2] Howarth R.W., A bridge to nowhere: methane emissions and the greenhouse gas footprint of natural gas, Cornell University, 2014

[3] Kieninger F., Robb E., LNG: The liquid path to climate chaos, Friends of the Earth – Europe and Food & Water Action Europe, 2022

[4] Animah I., Shafiee M., Application of risk analysis in the liquefied natural gas (LNG) sector: An overview, Journal of Loss Prevention in the Process Industries, Volume 63, 2020

[5] Ushakov S., Stenersen D., Einang P.M., Methane slip from gas fuelled ships: A comprehensive summary based on measurement data, J. Mar. Sci. Technol. 2019, 24, 1308–1325

[6] Herdzik J., The impact of methane slip from vessels on environment, J. KONES 2018, 25, 149–155.

[7] Boviatsis M., Alexopoulos A.B., Theodosiou M., A proactive international regulation system based on technological innovations against emerging environmental threats. In Proceedings of the Conference on Environmental Science and Technology, Rhodes, Greece, 4–7 September 2019

[8] Polemis D., Boviatsis M., Legal and Policy Issues While Evaluating the Sustainability of a Floating Storage Regasification Unit: The Case of Alexandroupoli Greece, Sustainability, 2023, 15(5), 4660

[9] The Threat of Fracked Gas Exports in the Rio Grande Valley, The Architectural League NY

[10] Chemical Accident Prevention & Preparedness – Learning from incidents involving liquefied natural gas (LNG) on fixed sites, Minerva – European Commission, 2020

[11] The Storage and Transportation of LNG: What Could Go Wrong? Delaware Currents, 2021

[12] Liquefied Natural Gas (LNG) Infrastructure Security: Issues for Congress, Congressional Research Service, 2008

[13] Νικολάου Κ., Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)”, Περιοδικό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 23-24(68-69), 2023

infolibre.gr, alterthess.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: