Τρίτη 10 Ιουνίου 2025

Βιβλιοπαρουσίαση: «Νέλλη Χανιά, "Ακατάλληλος προς μονιμοποίησιν" - Η δίωξη μιας καθηγήτριας - Μαρτυρίες»

Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα των πρωτοφανών διώξεων εκπαιδευτικών λειτουργών, που υπηρετούν σε δημόσια σχολεία, για συνδικαλιστικούς λόγους, ανέσυρα από το αρχείο μου την υπόθεση της φιλολόγου καθηγήτριας Νέλλης Χανιά που είχε υπηρετήσει, πριν από πολλά χρόνια σε δημόσιο Γυμνάσιο του Νομού Ηλείας και είχε κινδυνεύσει με απόλυση για τους λόγους που περιγράφονται στο βιβλίο αυτό.

Ας ξεκινήσουμε όμως από τα πρόσφατα γεγονότα:

Τον Ιούλιο 2024 ο τότε υπουργός Παιδείας Κυρ. Πιερακάκης ζήτησε την έκδοση γνωμοδότησης από το Περιφερειακό Πειθαρχικό Συμβούλιο Αττικής για τη θέση σε «δυνητική αργία» δύο (2) εκπαιδευτικών (της καθηγήτριας Κοινωνικών Επιστημών Χρύσας Χοτζόγλου και του αναπληρωτή καθηγητή μέλους του Δ.Σ. της ΕΛΜΕ Πειραιά Δημήτρη Χαρτζουλάκη, φυσικού), επειδή διαφώνησαν με τη λεγόμενη ατομική αξιολόγηση σε νεοδιόριστη συνάδελφο του σχολείου τους και υπερασπίστηκαν το δικαίωμα στην απεργία - αποχή, ακολουθώντας τις συλλογικές αποφάσεις της ΟΛΜΕ, των ΕΛΜΕ και της ΑΔΕΔΥ.

Οι διώξεις των εκπαιδευτικών για συνδικαλιστικούς λόγους είναι πολλές: Συμμετοχή σε κινητοποιήσεις για τις εξετάσεις PISA, συμμετοχή σε διαδηλώσεις κατά την περίοδο της πανδημίας, συμμετοχή σε κινητοποίηση κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την ιδιωτική εκπαίδευση, την οποία είχε διοργανώσει ο ίδιος ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά, για «κακόβουλη κριτική της προϊσταμένης αρχής» με αφορμή δημόσια κριτική στις πολιτικές αποφάσεις του Υπουργού Παιδείας, για διατύπωση άποψης και γνώμης στο διαδίκτυο, για συμμετοχή σε απεργία - αποχή για τη λεγόμενη ατομική αξιολόγηση την οποία χρησιμοποιεί το Υπουργείο για να κατατάξει τα σχολεία σε διαφορετικές κατηγορίες, να τα διαχωρίσει σε «καλά» και «κακά», τα παιδιά σε άξια και ανάξια και τους γονείς τους σε κατάλληλους και ακατάλληλους.

Η αλληλεγγύη όμως και ο διαρκής αγώνας των εκπαιδευτικών προστάτευσαν τους εγκαλούμενους καθηγητές και υποχρέωσαν το πενταμελές Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο να απορρίψει, ομόφωνα, το αίτημα του τότε υπουργού, ο οποίος όμως αγνόησε προκλητικά την προαναφερθείσα απορριπτική απόφαση κι έθεσε σε «δυνητική αργία» δύο (2) ετών την καθηγήτρια Χρύσα Χοτζόγλου που κινδυνεύει με απόλυση.

Σύμφωνα με την απόφαση της έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της ΕΛΜΕ Πειραιά, «Το έγκλημα της καθηγήτριας ήταν ότι εξέφρασε από κοινού με μαθητές της, τη διαφωνία της με την πραγματοποίηση της αξιολόγησης σε νεοδιόριστη εκπαιδευτικό, δηλαδή εξέφρασε την αντίθεση του κλάδου στην αξιολόγηση, όπως αποτυπώνεται και στις συλλογικές αποφάσεις ΟΛΜΕ και ΕΛΜΕ». Και συνεχίζει. «Η επίθεση που δέχεται ο κλάδος μας, και συνολικά οι εργαζόμενοι δεν είναι τυχαία! Φοβούνται ότι, παρά τις διώξεις και την τρομοκρατία, συνεχίζουμε αταλάντευτα να παλεύουμε για τα σύγχρονα δικαιώματά μας.

Ότι εμείς οι εκπαιδευτικοί βάζουμε στην προμετωπίδα των αγώνων μας τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών μας! Ότι μπαίνουμε στις τάξεις με ψηλά το κεφάλι, διδάσκοντας στους μαθητές μας την αλήθεια και το δίκιο, διαπαιδαγωγώντας τους με αξίες και ιδανικά.

Ότι συνεχίζουμε να παλεύουμε, σε συμμαχία και με τους μαθητές μας και με τους γονείς τους, κόντρα στην προσπάθεια κατηγοριοποίησης, για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλα τα παιδιά»!

Αυτό που χρειάζεται η Εκπαίδευση και γενικά το Δημόσιο είναι η επαρκής στελέχωση σε προσωπικό και η αντίστοιχη χρηματοδότηση για τις υποδομές των σχολείων και των Πανεπιστημίων. Και φυσικά οι αυξήσεις των μισθών, ιδιαίτερα σε εκπαιδευτικούς και υγειονομικούς, ώστε να μην αναγκάζονται να παραιτούνται ή να κοιμούνται ... στο Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητό τους λόγω αδυναμίας εξεύρεσης αξιοπρεπούς στέγης στον τόπο διορισμού τους!!

Τα παλαιότερα γεγονότα που αφορούν στη φιλόλογο Νέλλη Χανιά, διαδραματίζονται κατά την περίοδο του διορισμού της (Σχολικό έτος 1974 - 75) στο Γυμνάσιο του χωριού Σιμόπουλο, στο Νομό Ηλείας και φέρουν τον τίτλο «Ακατάλληλος προς μονιμοποίησιν» που παρολίγο να οδηγήσουν στην απόλυσή της!!

Εκεί ήρθε αντιμέτωπη με χουντικούς οι οποίοι είχαν μεταμφιεστεί σε όψιμους δημοκράτες, αλλά εμφορούνταν από εκδικητική πολιτική ιδεολογία, μισαλλοδοξία και φανατισμό. Υμνητές της χούντας των συνταγματαρχών, κακόβουλοι οπαδοί του σκοταδισμού, κυνηγοί κεφαλών αριστερών και προοδευτικών εκπαιδευτικών. Στην πρώτη γραμμή ο Διοικητικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης Ιωάννης Κόλλιας, γνωστός χουντικός, παθιασμένος, κακοήθης, λυσσασμένος υμνητής της δικτατορίας και ιδιαίτερα του Παπαδόπουλου και του Ασλανίδη. Συνεργάτης του ήταν η Γυμνασιάρχης Μουρούζη - Σωτηροπούλου, η οποία (όταν η συκοφαντία εις βάρος της καθηγήτριας είχε αποκαλυφθεί πλήρως) αναγκάσθηκε να ομολογήσει τα εξής: «Μα η βαθμολόγησις της καθηγήτριας Χανιά με ήθος (3) δεν έγινε με κριτήρια ηθικής και συμπεριφοράς, αλλά με άλλα στοιχεία, αυτά της Χωροφυλακής »!!

Προσωποποίηση του σκοταδισμού και της συντήρησης, όπως λέει η ίδια η καθηγήτρια. Δίπλα σ’ αυτούς ο Επιθεωρητής ειδικότητας φιλολόγων, ιδιαιτέρως ... ευαίσθητος όταν ανέλυε «Τα καημένα τα πουλάκια» του Ν. Λαπαθιώτη, απηνής όμως διώκτης των δημοκρατικών καθηγητών, απεφάνθη ότι η καθηγήτρια δεν εξέφραζε τα «εθνικά ιδεώδη». Στην υπηρεσιακή της έκθεση, συνηγόρησε στη μείωση του ήθους! Ένας ακόμη συνεργάτης τους ήταν ο επιστάτης Ιωάννης Καφκάς, που κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ήταν στα Τάγματα Εθνοφυλακής (ΤΕ) . Ιδού η αγαστή συνεργασία τους με τη Χωροφυλακή.

Από την παρέα αυτή δεν ήταν δυνατόν να απουσιάζει και επίορκος εκπαιδευτικός. Το ρόλο αυτό είχε αναλάβει η καθηγήτρια Μαρία Χριστοπούλου, η οποία πλησίαζε, προβοκατόρικα, τα παιδιά της πέμπτης τάξης του Γυμνασίου και τους έλεγε: «Θα σας φέρω το Κόκκινο Βιβλίο του Μάο και μαρξιστικά βιβλία για να ξυπνήσετε». Συκοφαντούσε ασύστολα και διέδιδε: «Η Χανιά μοιράζει μαρξιστικά βιβλία στα παιδιά. Διδάσκει αντεθνικά ότι η Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν ήταν ελληνική, ότι οι λαϊκές δημοκρατίες έχουν ανεπτυγμένη βιομηχανία, ότι η Ελληνική Επανάσταση ήταν αστική, πράγματα που είναι αντίθετα προς τα εθνικά ιδεώδη». Διέδωσε εν γνώσει της αναληθείας την ανήθικη συκοφαντία «πόσα ρούβλια σας έδωσε η Χανιά;»!!! Ακόμη μαζί με τη Γυμνασιάρχη Μουρούζη - Σωτηροπούλου διέδιδαν επίσης, εν γνώσει της αναληθείας, ότι η καθηγήτρια ήταν άθεη, γιατί δεν πήγαινε στην εκκλησία, καθώς κι ότι τάχα είχε κατεβάσει μια εικόνα από την τάξη!!! Τέλος έβαζαν μαθητές της εμπιστοσύνης τους να κρατούν σημειώσεις από τις παραδόσεις της φιλολόγου καθηγήτριας.

Μία ακόμη παραλλαγή της συκοφαντικής επίθεσης ήταν το θέμα της έκθεσης που είχε δώσει στους μαθητές της Δ' τάξης. Ο τίτλος ήταν «Οι χαρές της αγροτικής ζωής». Ο χουντικός μηχανισμός, σκόπιμα και εν γνώσει της αναληθείας, διέδωσε ότι το θέμα ήταν «Η εργατική Πρωτομαγιά»! Ευτυχώς βρέθηκε ένας Γυμνασιάρχης άλλου σχολείου, απ ’ αυτούς που σέβονται την υψηλή έννοια της Παιδείας και είπε, σε κύκλο καθηγητών στην Αμαλιάδα, τα εξής:

«Κύριοι το θέμα αυτό έχει δύο πλευρές. Η μία είναι ότι η καθηγήτρια Χανιά είχε κάθε δικαίωμα να βάλει αυτό το θέμα γιατί ιστορικά και πραγματικά, αυτή είναι η Πρωτομαγιά, έτσι ονομάζεται και όχι αλλιώς. Η άλλη πλευρά είναι ότι η Χανιά, οπωσδήποτε δεν έχει βάλει τέτοιο θέμα, αλλά το διαδίδουν συκοφαντικά για να διαβάλουν την έντιμη και αθώα αυτή εκπαιδευτικό».

Η επιχείρηση κατασυκοφάντησης και διαβολής της φιλολόγου καθηγήτριας οργανώθηκε από τους χουντικούς μηχανισμούς εκείνης της εποχής που παρέμεναν ενεργοί στην Εκπαίδευση σε συνεργασία με τη Χωροφυλακή και άλλους πρόθυμους παράγοντες, διότι:

Πρώτον, ο διορισμός της καθηγήτριας Νέλλης Χανιά έγινε το Σεπτέμβρη του 1974, δηλαδή δύο μήνες μετά την πτώση της δικτατορίας, όταν οι χουντικοί μηχανισμοί έδιναν τις τελευταίες «μάχες οπισθοφυλακής» με σκοπό να εξοντώσουν τους δημοκρατικούς και προοδευτικούς καθηγητές.

Δεύτερον, η φιλόλογος καθηγήτρια μιλούσε στη δημοτική γλώσσα, στη μία και μοναδική αληθινή γλώσσα του λαού και του έθνους μας. Οι μαθητές της αγάπησαν τη δημοτική, κατανόησαν την αξία της, μιλούσαν κι έγραφαν στη δημοτική. Σε μια συνέλευση της ΕΛΜΕ Ηλείας (όπου είχε παραβρεθεί και η σύζυγος του Επιθεωρητή, επίσης φιλόλογος) έθεσε ζήτημα καθιέρωσης της δημοτικής στην Εκπαίδευση. Κι αυτό οχτώ (8) χρόνια πριν καθιερωθεί επίσημα.

Τρίτον, καλλιεργούσε, όσο μπορούσε, το πνεύμα της αυτενέργειας στους μαθητές της, καθώς και της μελέτης και της δημιουργικής μάθησης.

Επίσης το πνεύμα της κριτικής αντίκρουσης των προβλημάτων, για την ανάπτυξη του συναισθηματικού τους κόσμου, για τον πλουτισμό των γνώσεων και την ανάπτυξη των δικών τους ιδεών, με σκοπό τη διαμόρφωση ακέραιου, τίμιου χαρακτήρα.

Τέταρτον, σεβόταν, αγαπούσε και συμπεριφερόταν ισότιμα σ’ όλους τους μαθητές της χωρίς διακρίσεις, οι οποίες είναι ανεπίτρεπτες στην τάξη.

Τόνιζε ιδιαίτερα ότι ο κάθε μαθητής διακρίνεται μόνο από την επίδοσή του στα μαθήματα, την καλλιέργειά του, τις γνώσεις του, το χαρακτήρα του και τη διαγωγή του. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όλοι οι μαθητές της την αγαπούσαν αληθινά και τη σέβονταν πραγματικά. Κι αυτό ήταν η μεγαλύτερη ηθική ικανοποίησή της.

Πέμπτον, σε μία διάλεξη που έκανε ο Διοικητικός Επιθεωρητής σε καθηγητές, η φιλόλογος καθηγήτρια έκανε μία ερώτηση, που πολλοί τη χαρακτήρισαν ως παρατήρηση ή κριτική προς τον προϊστάμενο. Ήταν η μόνη που είχε το θάρρος να πάρει το λόγο κι αυτό προφανώς δεν της το συγχώρησε ο κ. Επιθεωρητής. Η παρέμβαση της χειροκροτήθηκε από το ακροατήριο και μάλιστα της έδωσαν συγχαρητήρια.

Έκτον, είναι αλήθεια ότι σε συζητήσεις, εκτός σχολείου, εκφραζόταν εναντίον της χούντας των συνταγματαρχών και της δικτατορίας, καθώς και εναντίον της μοναρχίας. (Το δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος πραγματοποιήθηκε στις 8 - 12 - 1974). Δεν ήταν επίσης καθόλου κρυφό ότι δεν διάβαζε τον «Ελεύθερο Κόσμο» δηλαδή το δημοσιογραφικό όργανο της δικτατορίας, αλλά διάβαζε μόνο δημοκρατικές εφημερίδες.

Έβδομον, την ημέρα θανάτου (14 - 2 - 1974) του κορυφαίου Κώστα Βάρναλη είπε στους μαθητές της: «Σήμερα, παιδιά μου, έφυγε από τη ζωή ο ποιητής των Μοιραίων». Και αυτό το γεγονός στάθηκε μοιραίο για την εκπαιδευτική της πορεία. Ήταν η αρχή της δολοπλοκίας.

Όλα αυτά τα εκμεταλλεύτηκε ο Επιθεωρητής Ι. Κόλλιας για να συντάξει το κατηγορητήριο εις βάρος της. Θεώρησε ότι ήταν εύκολος στόχος.

Η χυδαία αυτή εκστρατεία αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά. Αυτός όμως που συνέβαλε αποφασιστικά στην αντιμετώπιση της συκοφαντικής επίθεσης του χουντικού μηχανισμού που λειτουργούσε ανενόχλητος στην Επιθεώρηση του Ν. Ηλείας, ήταν ο συγγραφέας και επιμελητής εκδόσεων Σωκράτης Ράγγας. Άνθρωπος δημοκρατικός, παλαίμαχος αγωνιστής της Αριστεράς. Σπούδαζε στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων, αλλά διέκοψε τη φοίτησή του λόγω της συμμετοχής του στην Εθνική Αντίσταση εναντίον της γερμανοϊταλικής κατοχής και γι ’ αυτό τον «αντάμειψαν» με δεκαεφτά (!) χρόνια εξορίας. Έγραψε όλα τα σχετικά κείμενα κατά την περίοδο 1974 - 75 και τα έστειλε τόσο στις εφημερίδες όσο και στο Υπουργείο ή τα συνδικαλιστικά όργανα (βλ. το βιογραφικό του στο τέλος του βιβλίου). Έδωσε και την ψυχή του για ν ’ αποκαλυφθεί η αλήθεια και ν’ αποκατασταθεί η τιμή και η υπόληψη της συκοφαντημένης καθηγήτριας.

Με αφορμή τις διώξεις εις βάρος εκπαιδευτικών που προανέφερα, διάβασα τα παρακάτω στο άρθρο του Χρήστου Κάτσικα (Εφ. Συν. 17 - 3 - 2025): «Νεοδιόριστες και νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί 25 - 23 ετών, ο ανθός της εκπαίδευσης, είναι οι εκατοντάδες που παίρνουν καθημερινά πειθαρχικά. Ακόμα και με ένστολους που έρχονται να τους τα παραδώσουν μέσα στις τάξεις τους, όπως κατήγγειλε η Κατερίνα Ιωαννίδου, δασκάλα από το Σύλλογο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Χαλκιδικής. Είναι φανερό ότι έχει ανοιχτεί μια από τις πιο μελανές σελίδες στη σύγχρονη ιστορία της εκπαίδευσης ...».

Τα προαναφερθέντα μου θύμισαν την παιδαγωγική μέθοδο με την οποία χειρίστηκε παρόμοιο επεισόδιο σε σχολείο του, ο φιλόλογος καθηγητής Παναγιώτης (Νότης) Παναγιώτου. Αυτόν τον περίφημο δάσκαλο είχαμε την τύχη να τον έχουμε στο Γυμνάσιό μας, στο Παλαιό Φάληρο (1964 - 65). Ήταν ο ένας από τους τρεις σπουδαίους καθηγητές μας. Είχε γεννηθεί το 1925 στη φτωχογειτονιά της Επάνω Σκάλας του Συνοικισμού της Μυτιλήνης. Κατά τη διάρκεια της γερμανοιταλικής κατοχής, νεαρός, φλογερός αγωνιστής και πατριώτης είχε ενταχθεί στην «Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων» την ηρωϊκή ΕΠΟΝ, που ήταν η οργάνωση νέων του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ). Οι άλλοι δύο ήταν: Ο μαθηματικός Νίκος Σωτηράκης, ο οποίος είχε ενταχθεί κι αυτός στο ΕΑΜ και είχε εξοριστεί στην Ανάφη των Κυκλάδων και στην Ικαρία (1946), καθώς και ο φιλόλογος Γιώργος Βαλέτας, ιδρυτικό στέλεχος του ΕΑΜ Λογοτεχνών ο οποίος, μετά τη μάχη της Αθήνας κατά των Άγγλων και των συνεργατών τους, (Δεκέμβρης 1944), είχε συλληφθεί και εκτοπιστεί στην Ελ Ν τάμπα, στη Βόρεια Αφρική. Ο φιλόλογος Παναγιώτης (Νότης) Παναγιώτου είχε απολυθεί κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1967 - 74) και είχε επανέλθει στην Μέση Εκπαίδευση, μετά από δικαστικό αγώνα, με το βαθμό του Επιθεωρητή.

Αντιγράφω τα λόγια του, για το ρόλο της παιδαγωγικής, (από το βιβλίο μου με τον τίτλο «Απ ’ τα Γυμνασιακά μας χρόνια (1961 - 1967) στην απρόσμενη Επανασύνδεση», έκδοση του Οικολογικού Πολιτικού Αρχείου, Παλαιό Φάληρο 2021) τα οποία συνδέονται με τα λόγια της δασκάλας Κατερίνας Ιωαννίδου: «Η παιδαγωγική ενέργεια είναι μια πράξη καθαρά επαναστατική. Γιατί σε φέρνει σε σύγκρουση με το κοινωνικό, το πολιτικό και συχνά και το θρησκευτικό κατεστημένο. Από την άποψη αυτή απαιτεί γενναιότητα και τόλμη». Και αναφέρει τα παρακάτω σχολικά περιστατικά: «Όταν ο γυμνασιάρχης μου ζήτησε να αποβληθεί ένας μικρός μαθητής της Β ́ τάξης για τον οποίο υπήρχαν σίγουρες καταγγελίες ότι άδειαζε τις τσάντες των συμμαθητών του, ζήτησα μια μικρή πίστωση χρόνου.

Τον έβαλα επιμελητή για μια ολόκληρη εβδομάδα. Δεν χάθηκε τίποτα από τότε». Και το δεύτερο: «Στην τάξη μου υπήρχαν τρεις μαθητές που οι γονείς τους ανήκαν στην Ευαγγελική Εκκλησία. Μια μέρα στη διάρκεια του μαθήματος χτύπησε η πόρτα της τάξης. Ήταν δύο χωροφύλακες, ένστολοι. Μου εξήγησαν ότι με την άδεια του γυμνασιάρχη ήλθαν να πάρουν τους τρεις αιρετικούς για ανάκριση στο Τμήμα Ασφαλείας.

Αρνήθηκα να τους παραδώσω, «Εδώ» τους είπα και χρησιμοποίησα μια φράση του Ευάγγελου Παπανούτσου, «μπαίνει μόνο ο μαθητής, ο δάσκαλος και ο Θεός. Δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο για την Αστυνομία»!

Ειδικότερα για το σπουδαίο καθηγητή μου, τον καταγόμενο από τη Χίο, τον υψηλοτάτου επιπέδου μαθηματικό Νίκο Σωτηράκη, θα παραθέσω το άρθρο των Γιώργου Ηλ. Αμπαζή, δασκάλου και Γιάννη Α. Ζωφού, οικονομολόγου που φέρει τον τίτλο «ΔΑΣΚΑΛΟΣ στην τάξη και ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ στην κοινωνία».

Το άρθρο τους μου το έστειλαν με σκοπό να το συμπεριλάβω στο βιβλίο μου που έχει τον τίτλο «Ένας ξεχωριστός Καθηγητής στο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου » και υπότιτλο «Νίκος Σωτηράκης (1898 - 1974), ο Χιώτης άριστος επιστήμονας, ο φωτισμένος Καθηγητής Μαθηματικών, ο συνεπής ιδεολόγος και δημοτικιστής».

Ήταν κι αυτός θύμα συκοφαντικών κακοηθέστατων διαδόσεων από συναδέλφους του, εν γνώσει της αναληθείας.

Στο τέλος αυτού του προλόγου θέλω να συνδέσω τη δίωξη του μαθηματικού Νίκου Σωτηράκη με τη δίωξη της φιλολόγου Νέλλης Χανιά. Το κοινό στοιχείο αυτών των διώξεων, παρά τη μεταξύ τους μεγάλη χρονική απόσταση (το 1932 για τον πρώτο στην Καβάλα και το 1974 - 75 για τη δεύτερη στο Σιμόπουλο Ηλείας) είναι ο τρόπος ανάκρισης των μαθητών.

Στην υπόθεση του Ν. Σωτηράκη από τον ποινικό ανακριτή και στην υπόθεση της Ν. Χανιά από το χουντικό Επιθεωρητή.

Και στις δύο υποθέσεις κανένας μαθητής, κανένας κηδεμόνας δεν βρέθηκε να καταθέσει εναντίον των διωκομένων καθηγητών, οι οποίοι ήταν αληθινοί αγωνιστές και γι ’ αυτό νικητές.

Στην υπόθεση του Νίκου Σωτηράκη όταν ο ποινικός ανακριτής ανέκρινε το μαθητή και τον φοβέριζε ότι θα τον στείλει στη φυλακή εάν δεν καταθέσει εις βάρος του καθηγητή του, ο μαθητής με θάρρος και παρρησία γνώμης απάντησε ότι προτιμάει να πάει στη φυλακή, παρά να προδώσει τον καθηγητή του!

Στην υπόθεση της Νέλλης Χανιά, όταν τους ανέκρινε παράνομα, ο Διοικητικός Επιθεωρητής, όλοι οι μαθητές απαντούσαν ότι όλα όσα διαδίδονται εις βάρος της έντιμης καθηγήτριάς τους είναι ψευδή και συκοφαντικά.

Όλα τα επινοημένα ερωτήματα και στοιχεία που επικαλούνταν ο Επιθεωρητής – Ανακριτής συντρίφτηκαν πάνω στις νεαρές ψυχές των μαθητών κι έτσι αποκαλύφθηκε η ΣΚΕΥΩΡΙΑ του χουντικού σκοταδισμού που κρατούσε ακόμη τα κλειδιά στη Μέση Εκπαίδευση.

Σκόπιμα και σχεδιασμένα επεδίωκαν τη δίωξη μίας τίμιας, αθώας και ευσυνείδητης καθηγήτριας, αλλά και την τρομοκράτηση, με τον τρόπο αυτό, όλων των εκπαιδευτικών του Νομού Ηλείας. Για άλλη μια φορά όμως, οι μαθήτριες και οι μαθητές, έδωσαν το μεγάλο δίδαγμα. Έκαναν Αντίσταση. Δεν υπέκυψαν στη βία. Διέκριναν, με το αθώο ένστικτό τους την αθώα καθηγήτρια και με τη συμπεριφορά τους είπαν προς κάθε κατεύθυνση ότι ο Επιθεωρητής προσβάλλει, με τις παράνομες ενέργειές του, την υψηλή έννοια της Παιδείας.

Για τους λόγους αυτούς και σε ένδειξη συμπαράστασης στην καθηγήτριά τους απείχαν από τα μαθήματά τους. Η Γυμνασιάρχης, όμως, όχι μόνον αρνήθηκε να δεχθεί την επιτροπή που είχαν συγκροτήσει οι μαθητές, αλλά κάλεσε τη Χωροφυλακή!! Τα όργανά της εισήλθαν στο προαύλιο του σχολείου και ανάγκασαν τους μαθητές να επιστρέψουν στις τάξεις και να διακόψουν την αποχή.

Τη χαριστική βολή στη σκευωρία που έστησε ο Ι. Κόλλιας την έδωσε μετά την αποπομπή του, ο αντικαταστάτ ης του κ. Παπαγεωργόπουλος ο οποίος επισκέφθηκε την καθηγήτρια στον τόπο της «εξορίας» της, στη Φιγαλεία, με σκοπό να ολοκληρώσει την ανάκριση. Μετά τις απαραίτητες ερωτήσεις και τις απαντήσεις της καθηγήτριας πρόσθεσε: «Έχω μάθει ότι είστε πολύ καλή καθηγήτρια και άριστη επιστήμων. Έμαθα επίσης ότι στο Πανεπιστήμιο μπήκατε με υποτροφία. Μην ανησυχείτε, δεν πρόκειται να σας αφήσουμε εδώ. Όλα θα πάνε καλά». Πράγματι μετά από λίγο καιρό τοποθετήθηκε στο Γυμνάσιο Λεχαινών Ηλείας.

Ας κλείσει αυτός ο πρόλογος με τα λόγια της ίδιας της φιλολόγου καθηγήτριας: «Τέτοιες εύγλωττες ΣΚΕΥΩΡΙΕΣ στρέφονταν με σαφήνεια ενάντια στην αληθινή διδασκαλική ευσυνειδησία, απέβλεπαν στη δίωξη τίμιων και αθώων καθηγητών, αποσκοπούσαν στην εξόντωση δημοκρατικών εκπαιδευτικών αφοσιωμένων με ζήλο στο εκπαιδευτικό τους καθήκον και είχαν στόχο την κατατρομοκράτηση και τη διατήρηση του χουντικού μεσαιωνικού σκοταδισμού στην παιδεία».

Αθήνα 29 - 4 - 2025

Δημήτρης Π. Χατζηπαναγιώτου, Δικηγόρος ε.τ. – Συγγραφέας - Επιμελητής Εκδόσεων

e-mail: dchatzipan@gmail.com

1 Τα Τάγματα Εθνοφυλακής Αμύνης (ΤΕΑ), τα οποία εσφαλμένα αναφέρονται ως Τάγματα Εθνικής Ασφαλείας, ήταν ένα ειδικό παραστρατιωτικό σώμα που συγκροτήθηκε το Σεπτέμβριο 1948, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου με απόφαση του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ).

Τα ΤΕΑ ήταν η συνέχεια των Μονάδων Ασφαλείας Υπαίθρου (ΜΑΥ) και των Μονάδων Αποσπασμάτων Διώξεως (ΜΑΔ), που είχαν στελεχωθεί από άνδρες δωσιλογικών και ακροδεξιών οργανώσεων με δράση ήδη από την εποχή της Κατοχής.

Τα ΤΕΑ αναπτύχθηκαν κυρίως στα χωριά και στις κωμοπόλεις, καθώς στις μεγάλες πόλεις την ευθύνη της ασφάλειας είχε η Χωροφυλακή (π.χ. στο χωριό Σιμόπουλο τα ΤΕΑ και στον Πύργο Ηλείας η Χωροφυλακή). Είχαν συνεχή παρουσία σε όλη την Επικράτεια επί τριάντα χρόνια μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Διαδραμάτισαν ρόλο στις στρατιωτικές και πολιτικές εξελίξεις και η κύρια δράση τους ήταν η εμπέδωση του εμφυλιοπολεμικού κλίματος εις βάρος των δημοκρατικών και αριστερών πολιτικών δυνάμεων. Είχαν εκτεταμένη δράση στις βουλευτικές εκλογές της 29 Οκτωβρίου 1961, γνωστές ως εκλογές βίας και νοθείας. Η δικτατορία τα μετονόμασε σε Τάγματα Εθνοφυλακής (ΤΕ) και χαρακτηρίζονταν ως «οργανική ένοπλος δύναμις του Στρατού». Το 1982 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τα κατάργησε και τα αντικατέστησε με την Εθνοφυλακή.

Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου:

"«Μετά τριάκοντα και πλέον ετών ενδελεχούς και ευδοκίμου υπηρεσίας» άνοιξα το σεντούκι των αναμνήσεων για να αφηγηθώ την εκπαιδευτική μου περιπέτεια στο μικρό χωριό Σιμόπουλο Ηλείας κατά το πρώτο, κυρίως, έτος της εκπαιδευτικής μου θητείας.

Εισήλθα στην εκπαίδευση «με υψιπέτη και ιερόν ενθουσιασμόν». Οι μαθητές μου ήταν γεμάτοι σφρίγος και νεανικό ενθουσιασμό. Επεδίωκαν με απληστία τη γνώση. Νεαρή κι εγώ, μόλις είκοσι τριών ετών, είχα την αίσθηση πως είχα τα ίδια όνειρα και τις ίδιες επιδιώξεις μ' αυτά τα νεαρά παιδιά! Ήθελα να τους μεταδώσω ό,τι γνώριζα που με συγκινούσε και με συνάρπαζε: ποίηση, λογοτεχνία, εμβάθυνση στο πνεύμα των αρχαίων συγγραφέων που δίδασκα. Το αναλυτικό πρόγραμμα διαμορφωμένο από τη δικτατορία (έτος 1973) μου έδινε ελάχιστα περιθώρια. Τα νεοελληνικά κείμενα σαν «μαρα- μένα ία» και η διοικητική δομή του σχολείου συγκεντρωτική και ανδροκρα- τούμενη. Γυμνασιάρχης - διοικητικός επιθεωρητής επιθεωρητής ειδι- κότητας- ήσαν η προσωποποίηση του σκοταδισμού και της συντήρησης. Εδώ οι αναμνήσεις μου σκουραίνουν, αμαυρώνονται από τις ενέργειες διεστραμμένων πνευματικά ανωτέρων μου και προθύμων για συνεργασία συναδέλφων μου στο βδελυρό έργο της δίωξής μου.

Η περιπέτειά μου αρχίζει με το θάνατο του μεγάλου Κώστα Βάρναλη. «Σήμερα, παιδιά μου, έφυγε από τη ζωή ο ποιητής των Μοιραίων» (14-12-1974). Έτσι ανακοίνωσα το χαμό του ποιητή μας στους μαθητές μου κι αυτό το γεγονός στάθηκε μοιραίο για την εκπαιδευτική μου πορεία.

Με το διοριστήριο στο χέρι 14 Σεπτεμβρίου 1974, το επίσημο έγγραφο του διορισμού μου, καλούμαι να παρουσιαστώ ενώπιον του διοικητικού επιθεωρητού Ηλείας, με έδρα τον Πύργο, για να αναλάβω υπηρεσία. Ο διορισμός μου συνέπιπτε με το μετέωρο βήμα της μεταπολίτευσης. Μόλις ενάμισης μήνας είχε περάσει από την πτώση της δικτατορίας.

Με το διοριστήριο, λοιπόν, στο χέρι έφτασα με το λεωφορείο του ΚΤΕΛ στον Πύργο. Νέα, αυθόρμητη, εμφορούμενη από ιδέες δημοκρατικές και κυρίως ανύποπτη, ανέβηκα τις σκάλες του κτηρίου της Επιθεώρησης για να πάρω την άγουσα για το χωριό που τοποθετήθηκα.

Μαθήτρια στη χούντα ανυποψίαστη, φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής υποψιασμένη όμως πια, από ευτυχείς συντυχίες, συνάντησα άνθρωπο δημοκρατικό, παλαίμαχο αγωνιστή της Αριστεράς που του χρωστάω τη μύησή μου στον κόσμο της ανθρωπιστικής Αριστεράς. Αγωνίες, «παράνομα» διαβάσματα και ακούσματα, παράνομα κείμενα για το άκυρο στο πρώτο δημοψήφισμα των δικτατόρων κι έπειτα ο διορισμός μου στο μικρό χωριό Σιμόπουλο της Ηλείας. Οι πρώην χουντικοί, όψιμοι δημοκράτες και μάλιστα σοσιαλιστές! Και πώς δεν μπόρεσα να διακρίνω την υποκρισία και το βαθύ αντιδημοκρατικό τους φρόνημα πίσω από το νεόκοπο δημοκρατικό τους χαμόγελο!

Ο άνθρωπος είναι τα οράματά του. Έφτασα στον προθάλαμο της Επιθεώρησης. Μία κυρία που εκτελούσε χρέη γραμματέως μου είπε να περιμένω τη σειρά μου να με δεχτεί ο κ. Επιθεωρητής, Μελαχροινή, αγέλαστη, όψη μαραγκιασμένη και όπως διαπίστωσα αργότερα και μαραγκιασμένη ψυχή. Δεξί χέρι του επιθεωρητή, φανατική της δικτατορίας, καταδότρια και αντιδραστική. Κάτι πάγωσε μέσα μου προαισθάνθηκα ότι αυτή η πρώτη μου συνάντηση με τον Επιθεωρητή θα καθόριζε το μέλλον μου ως εκπαιδευτικού.

Επιτέλους! Άνοιξε η θύρα του γραφείου και η γραμματεύς μού είπε ψυχρά: «Περάστε». Η θέα του καθήμενου Επιθεωρητή μού προξένησε αλγεινήν εντύπωση! Καμιά πνευματικότητα, καμιά αίγλη, εκ του αξιώματος απορρέουσα! Με υποδέχτηκε μ' ένα υποκριτικό χαμόγελο και με τα παμπόνηρα μάτια του εξερευνούσε τη μορφή μου. Ήταν θεολόγος παλαιάς κοπής: μουστακάκι και ύφος μέλους παρεκκλησιαστικής οργάνωσης. Μου συστήθηκε χριστιανικώτατα.

- Δεσποινίς στη Μ. Βρεττανία που μετεκπαιδεύτηκα συστηνόμουν πάντα ως ορθόδοξος χριστιανός και συμπλήρωσε αγγλιστί: «αρ γιου κρίστιαν; Αϊ αιμ ορτοντόξ».

-Εσείς από πού κατάγεστε δεσποινίς, είσθε παντρεμένη; Δεν πρόφτασα να απαντήσω. «Η σύζυγός μου είναι

φιλόλογος, κατάγεται από την Θράκη, είναι μια εύσωμος Θρακώα».

-Ακούτε, Δεσποινίς μου την ανύπανδρη τη σέβονται, την αρραβωνιασμένη την υπολήπτονται και την παντρεμένη την σεμνύνονται.

Αφού τελείωσε το κήρυγμα περί ανυπάνδρων και υπάνδρων ήρθε στο θέμα: -Δεσποινίς, θα σας τοποθετήσω ως δόκιμη καθηγήτρια στο Σιμόπουλο Ηλείας και θα αντικαταστήσετε την φιλόλογο τάδε, είπε το όνομά της, η οποία είναι πολύ καλής οικογενείας του Πύργου έχει εργοστάσιο ο πατέρας της και πρέπει να την φέρω κοντά στην οικογένειά της, να μην πηγαινο-έρχεται καθημερινώς. Εσείς, είπατε, κατάγεστε από αγροτική οικογένεια;

Να που ξετρύπωσαν αμέσως οι ταξικές διακρίσεις πριν καλά-καλά εισέλθω στην κοινωνική κονίστρα...

Απ' αυτήν τη μέρα αρχίζει η εμπλοκή μου με τον κ. Επιθεωρητή που εμφορείτο από εκδικητικήν πολιτικήν ιδεολογίαν. Πολύ γρήγορα πληροφορήθηκα τα «Έργα και τας ημέρας του»: Σπουδαίος «πατριώτης», υμνητής της δικτατορίας και προσωπικά του Παττακού. Κακόβουλος, αρχολίπαρος, κυνηγός κομμουνιστικών κεφαλών. Λίγες μέρες πριν αρχίσουν τα μαθήματα έδωσε μια διάλεξη για τα κοινωνικά «κόνφλιξ» στην Αμαλιάδα και κατέληξε με τα «κονσερβοκούτια» του Μελιγαλά! Ακόμη κι όταν εξέπεσε του αξιώματός του, καθηγητής θεολόγος στην Ηλιούπολη, επικήρυσσε τους αριστερούς μαθητές!"

Δεν υπάρχουν σχόλια: