Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2025

Μήλος: Από το σοκ του Σαρακήνικου στον αγώνα για το μέλλον του νησιού

Λίγο πριν από τη διάσημη παραλία του Σαρακήνικου, ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα τοπία των Κυκλάδων, ξεκινά ένας πρόσφατα διανοιγμένος δρόμος που δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Ένας παράνομος δρόμος που «χαράζει» σαν μαχαιριά το μοναδικό ηφαιστειογενές πέτρωμα της Μήλου, αλλοιώνοντας ανεπανόρθωτα ένα τοπίο παγκόσμιας αξίας. Αν τον ακολουθήσει κανείς, θα βρεθεί μπροστά σε ένα τεράστιο βουνό από χώματα και πέτρες. Πίσω του, ό,τι απέμεινε από την πολυσυζητημένη «επένδυση»: μια τρύπα βάθους περίπου τριών μέτρων, με τα θεμέλια ενός κτιρίου, γεμάτη λασπόνερα. Η έκταση και η αγριότητα της επέμβασης δεν μπορούν να αποδοθούν ούτε από φωτογραφίες ούτε από βίντεο.

Το τραύμα, όμως, δεν περιορίζεται σε αυτό το σημείο. Το παρατηρητικό μάτι θα διακρίνει σιδερόβεργες καρφωμένες στο έδαφος, ακόμη και πάνω στους παράξενους, σμιλεμένους από τον χρόνο ηφαιστειακούς βράχους, που σηματοδοτούν μελλοντικά οικόπεδα. Θα δει σχηματισμούς εκατομμυρίων ετών να έχουν ισοπεδωθεί για να δημιουργηθούν πλατώματα. Κατά μήκος του παράνομου δρόμου έχουν ήδη «φυτρώσει» ψηλοί ψάθινοι φράκτες, πρόχειρες αλλά απολύτως ενδεικτικές κατασκευές, ακόμη και το «απαραίτητο» προκάτ εκκλησάκι. Τα σταθμευμένα αυτοκίνητα και οι υποδομές δείχνουν ότι οι εργασίες όχι μόνο δεν σταμάτησαν, αλλά βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ ορισμένες εγκαταστάσεις φαίνεται να έχουν ήδη ηλεκτροδοτηθεί. Το σενάριο είναι γνωστό και επαναλαμβανόμενο: πρώτα η αυθαιρεσία, μετά η «νομιμοποίηση».

Η περίπτωση των Καμινιών, δίπλα στο Σαρακήνικο, δεν είναι μεμονωμένη. Στην ευρύτερη περιοχή, λίγες δεκάδες μέτρα πάνω από την εμβληματική παραλία, έχουν ήδη ανεγερθεί κατοικίες. Σε απόσταση περίπου 500 μέτρων από την ακτή, κατά μήκος του δρόμου, βρίσκεται υπό κατασκευή ένα νέο συγκρότημα με τσιμεντένιο σκελετό και μεταλλική ανωδομή. Πινακίδα ενημερώνει ότι πρόκειται για πεντάστερο ξενοδοχείο. Στο βάθος, προς τον Μύτακα, απλώνεται ένα ακόμη τεράστιο εργοτάξιο: η επέκταση ξενοδοχειακής μονάδας από 50 σε 270 κλίνες, που «τεμαχίζει» μια ολόκληρη πλαγιά σε επίπεδα, με μπουλντόζες να δουλεύουν λίγα μόλις μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Σε κοντινή απόσταση, ακόμη ένα συγκρότημα απλώνεται στην πλαγιά, επίσης για πεντάστερη τουριστική χρήση.

Η εικόνα αυτή δεν αφορά μόνο ένα σημείο του νησιού. Η Μήλος χτίζεται με πρωτόγνωρους ρυθμούς. Όπου κι αν βρεθεί κανείς, συναντά οικοδομές γεμάτες εργάτες, φορτηγά, μπετονιέρες, αντλίες μπετόν και βαριά μηχανήματα να πηγαινοέρχονται ασταμάτητα. Μικρά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια στον Αδάμαντα έχουν μετατραπεί σε καταλύματα συνεργείων από την Αθήνα. Όπως παραδέχονται και άνθρωποι του τουρισμού, μετά το «σκάσιμο» της υπόθεσης του Σαρακήνικου επικρατεί ένας οικοδομικός πανικός: όλοι σπεύδουν να προλάβουν να χτίσουν, φοβούμενοι ότι στο μέλλον θα τεθούν περιορισμοί.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η πολιτεία εμφανίζεται καθυστερημένα και ανεπαρκώς. Η εκπόνηση πολεοδομικών σχεδίων για τη Μήλο και τα υπόλοιπα νησιά των δυτικών Κυκλάδων ανατέθηκε μόλις πρόσφατα, με ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα, ώστε να προλάβει τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι πρώτες παρουσιάσεις άφησαν σοβαρά ερωτήματα: απουσία συγκεκριμένων ρυθμίσεων για χρήσεις γης και αρτιότητες, γενικόλογοι χάρτες ζωνών και πλήρης αποσιώπηση του γεγονότος ότι οι τουριστικές κλίνες στο νησί βρίσκονται σε τροχιά διπλασιασμού, με πάνω από 50 νέα ξενοδοχεία στα σκαριά.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το χρονικό κενό ανάμεσα στη διαμόρφωση των προτάσεων και στην τελική κύρωσή τους, που μπορεί να χρειαστεί χρόνια. Αυτό το διάστημα κινδυνεύει να λειτουργήσει ως «παράθυρο ευκαιρίας» για μαζική οικοδομική επέλαση, με μη αναστρέψιμες συνέπειες για το τοπίο και τη φυσιογνωμία του νησιού. Όπως επισημαίνουν φορείς, κάτοικοι και περιβαλλοντικές οργανώσεις, αν δεν υπάρξει άμεσο πάγωμα και ουσιαστικός έλεγχος της δόμησης, η ζημιά που θα γίνει μέχρι τότε μπορεί να είναι οριστική.

Το σοκ του Σαρακήνικου άνοιξε μια συζήτηση που δεν μπορεί πια να κλείσει. Η Μήλος δεν είναι απλώς ένα πεδίο κερδοφορίας. Είναι ένας μοναδικός τόπος, με τοπία ανεπανάληπτα και φυσική κληρονομιά που δεν αναπληρώνεται. Αν δεν μπουν τώρα σαφή όρια, αν δεν υπάρξει πολιτική βούληση και κοινωνική εγρήγορση, η αλλοίωση θα είναι αμετάκλητη. Το ερώτημα δεν είναι αν θα χτιστεί η Μήλος, αλλά αν θα μείνει κάτι από τη Μήλο για να αξίζει να κατοικείται και να αγαπιέται.

#Μηλος #Σαρακηνικο

kathimerini.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: