Το χρονικό της πρώτης εισβολής στο Πολυτεχνείο

Δημήτρης Χατζηπαναγιώτου

Λιγότερο από δέκα ημέρες μετά την πρώτη εισβολή στο Πολυτεχνείο, πραγματοποιήθηκε η κατάληψη της Νομικής, ανοίγοντας τον δρόμο για τον Νοέμβρη του ’73

Στις 14 Φλεβάρη 1973, καθώς είχαν αρχίσει να πυκνώνουν  οι φοιτητικές διαμαρτυρίες,  η χούντα και το «σπουδαστικό» της Ασφάλειας επιχείρησαν να τους δώσουν ένα μάθημα, για να αποτρέψουν και  άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Η επιχείρηση καταστολής, όμως, δεν πέτυχε τον σκοπό της.

Η πρώτη εισβολή στο Πολυτεχνείο δεν έγινε στις 17 του Νοέμβρη 1973, αλλά στις 14 του Φλεβάρη 1973. Το απόγευμα εκείνης της Τετάρτης, όταν η αστυνομία και οι ασφαλίτες εισέβαλαν στο προαύλιο του ιδρύματος από την είσοδο της οδού Τοσίτσα και διέλυσαν τη συγκέντρωση των χιλίων περίπου φοιτητών εντός του.

Οι κινητοποιήσεις των φοιτητών είχαν αρχίσει από τα μέσα του Γενάρη. Εκείνες τις ημέρες οι συγκεντρώσεις γίνονταν κυρίως στο προαύλιο του Πολυτεχνείου, όπου οι φοιτητές του συναντούσαν άλλους συναδέλφους τους, κυρίως της Νομικής και της Ανωτάτης Εμπορικής, που βρίσκονταν κοντά στο Πολυτεχνείο. Οι διαμαρτυρίες εκείνων των ημερών εστιάζονταν στο θέμα του χουντικού Καταστατικού Χάρτη της Παιδείας, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι την εποχή εκείνη υπουργός Παιδείας ήταν ένας «καραβανάς», ο Γκαντώνας.

Στις 25 του Γενάρη 1973, η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου αποφάσισε στην αναστολή της λειτουργίας του ιδρύματος. Ας σημειωθεί ότι είχαν ήδη αναστείλει τη λειτουργία τους, οι σχολές Αρχιτεκτόνων και Χημικών Μηχανικών, καθώς οι φοιτητές έκαναν αποχή από τα μαθήματα, διαμαρτυρόμενοι κατά της ίδρυσης ξενόγλωσσου πανεπιστημίου στην Πάτρα. Οι κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν με τον ίδιο περίπου ρυθμό και κατά τις επόμενες δέκα μέρες. Φεύγοντας από το προαύλιο του Πολυτεχνείου, συγκροτούσαν μικρές διαδηλώσεις, ανεβαίνοντας την οδό Σόλωνος, με κατεύθυνση προς τη Νομική. Τόσο στο προαύλιο του Πολυτεχνείου όσο και στις μικροδιαδηλώσεις, ακούγονταν πολλά συνθήματα, με κύριο θέμα τα φοιτητικά αιτήματα, αλλά και πολλά άλλα, καθαρά αντιδικτατορικά, όπως «Ελευθερία», «Συμπαράσταση Λαέ» κ.λπ. Οι φοιτητές τραγουδούσαν επίσης το «Πότε θα κάνει ξαστεριά».

Έτσι, φτάσαμε στην παραμονή της πρώτης εισβολής στο Πολυτεχνείο, στις 13 του Φλεβάρη, ημέρα Τρίτη. Την ημέρα εκείνη δημοσιεύθηκε το νομοθετικό διάταγμα, το οποίο τροποποιούσε το Νόμο περί Στρατολογίας κι έδινε το δικαίωμα στον υπουργό Εθνικής Άμυνας να διακόπτει την αναβολή κατάταξης στον στρατό, που είχαν όλοι οι φοιτητές λόγω σπουδών. Η δημοσίευση του διατάγματος δυνάμωσε ακόμη περισσότερο τις διαμαρτυρίες, με αποτέλεσμα στις 14 του Φλεβάρη να συγκεντρωθούν από το πρωί στο προαύλιο του Πολυτεχνείου περίπου 1.000 φοιτητές, φωνάζοντας συνθήματα. Στις 10 π.μ. άρχισε η γενική συνέλευση των καθηγητών, η οποία τελείωσε στις 3 το μεσημέρι. Η στάση των περισσότερων καθηγητών ήταν ενθαρρυντική για τις διαμαρτυρίες των φοιτητών. Μετά τη λήξη της συνέλευσης, οι συγκλητικοί καθηγητές άρχισαν τη συνεδρία τους, στην αίθουσα της Συγκλήτου.

Όλες αυτές τις ώρες οι φοιτητές βρίσκονταν στο προαύλιο και φώναζαν συνθήματα. Γύρω από το Πολυτεχνείο βρίσκονταν αστυνομικοί και όλο το «σπουδαστικό τμήμα» της Ασφάλειας, με επικεφαλής τους γνωστούς α;σφαλίτες Σμαΐλη, Καραπαναγιώτη και Καλύβα. Ξαφνικά στις 4 μ.μ. εισέβαλαν στον χώρο αστυνομικοί και ασφαλίτες, χτυπώντας και κυνηγώντας τους φοιτητές. Η εισβολή είχε γίνει από την οδό Τοσίτσα. Πολλοί φοιτητές για να προστατευθούν μπήκαν στην αίθουσα της Συγκλήτου, όπου συνεδρίαζαν οι καθηγητές. Αυτοί όταν είδαν δεκάδες φοιτητές, έμειναν άφωνοι. Αμέσως μετά μπήκαν οι αστυνομικοί καταδιώκοντας τους φοιτητές γύρω από τα γραφεία της αίθουσας! Άλλοι συνελήφθησαν και άλλοι κυνηγημένοι βγήκαν στο προαύλιο όπου τους περίμεναν οι ασφαλίτες. Δυο-τρεις φοιτητές κατόρθωσαν να διασχίσουν την οδό Πατησίων και να βρουν καταφύγιο στο Ιταλικό Ινστιτούτο, που βρισκόταν απέναντι από την πύλη του Πολυτεχνείου.

Με αυτό τον τρόπο έγινε η πρώτη εισβολή στο Πολυτεχνείο. Την ημέρα εκείνη συνελήφθησαν και οι 11 συνάδελφοι, οι οποίοι δικάστηκαν στις 17 και 18 του Φλεβάρη. Μετά την εισβολή, παραιτήθηκε η Σύγκλητος. Λίγες μέρες αργότερα, στις 21 και 22 του Φλεβάρη, πραγματοποιήθηκε η διήμερη κατάληψη της Νομικής. Ήταν η μεγαλύτερη αντιδικτατορική κινητοποίηση, που άνοιξε το δρόμο για την εξέγερση του Πολυτεχνείου.