Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2017

Οκτώβρης 1917-Νοέμβρης 1973

του Δημήτρη Χατζηπαναγιώτου

Φέτος οι εκδηλώσεις για την τεσσαρακοστή τέταρτη επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου συμπίπτουν με την εκατοστή επέτειο της μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης.

Σύμφωνα με τον Έντουαρντ Χάλλετ Καρ (1892-1982), συγγραφέα της εννιάτομης Ιστορίας της Σοβιετικής Ρωσίας, εμπειρογνώμονα του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών: «Η Ρωσική Επανάσταση του 1917 είναι αναμφισβήτητη τομή στην Ιστορία, ίσως αξιολογηθεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος ως το μέγιστο γεγονός του εικοστού αιώνα. Όπως συνέβη και με τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, έτσι και η Οκτωβριανή Επανάσταση θα συνεχίσει για πολλά ακόμα χρόνια να διχάζει. Το βέβαιο είναι όμως ότι υπήρξε η πρώτη πλήρης και ευθεία αμφισβήτηση του καπιταλισμού, ενός συστήματος που είχε επιβάλλει ήδη την κυριαρχία του στην Ευρώπη του τέλους του δέκατου ένατου αιώνα». Ας σημειωθεί ότι ο Ε.Χ. Καρ δεν ήταν αριστερός.


Λίγες ημέρες πριν την κατάρρευση της τσαρικής κυβέρνησης και το σχηματισμό της αστικο-δημοκρατικής προσωρινής κυβέρνησης, η Επιτροπή Πετρούπολης των μπολσεβίκων καλούσε τους εργάτες να επιστρατεύσουν όλες τους τις δυνάμεις στον αγώνα για την ανατροπή του τσαρισμού: «Δεν μπορούμε πια να περιμένουμε και να σωπαίνουμε. Άλλη λύση εκτός από τη λαϊκή πάλη δεν υπάρχει», διακήρυσσαν και συνέχιζαν: «Η ζωή έγινε αφόρητη. Δεν έχουμε να φάμε. Δεν έχουμε να ντυθούμε. Δεν υπάρχει θέρμανση. Στο μέτωπο αίμα, ανάπηροι, θάνατος. Η επιστράτευση η μια πίσω από την άλλη. Το να δίνουμε τ’ αδέλφια μας και τα παιδιά μας στο σφαγείο, ενώ εμείς οι ίδιοι πεθαίνουμε από το κρύο και την πείνα, και να σωπαίνουμε ατέλειωτα είναι δειλία παράλογη, εγκληματική και άτιμη. Η εργατική τάξη και όλοι οι δημοκράτες δεν πρέπει να περιμένουν πότε θα συμφιλιωθούν η τσαρική εξουσία και οι καπιταλιστές. Τώρα αμέσως πρέπει να παλέψουν ενάντια στα θηρία αυτά, για να πάρουν στα δικά τους χέρια την τύχη της χώρας και τα ζητήματα της ειρήνης. Πρώτος όρος για τη γνήσια ειρήνη πρέπει να είναι η ανατροπή της τσαρικής κυβέρνησης και ο σχηματισμός Προσωρινής Επαναστατικής Κυβέρνησης».

Η τσαρική κυβέρνηση κατέρρευσε και έδωσε τη θέση της στην προσωρινή κυβέρνηση της αστικο-δημοκρατικής επανάστασης. Η ανοιχτή πάλη των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών που πύκνωναν συνεχώς τις γραμμές των συμβουλίων (σοβιέτ), συνεχίστηκε με διαδηλώσεις και απεργίες. Το Σεπτέμβρη του 1917 οι μπολσεβίκοι κατέκτησαν την πλειοψηφία στην ολομέλεια του σοβιέτ της Πετρούπολης, έτσι άνοιξε ο δρόμος για τη μεγάλη νίκη των μπολσεβίκων τον Οκτώβρη. Τα συνθήματα που έδωσαν τη νίκη στους μπολσεβίκους ήταν «Όλη η εξουσία στα Σοβιέτ» (με τις γνωστές θέσεις του Απρίλη), «Καμιά υποστήριξη στην προσωρινή Κυβέρνηση» και «Ειρήνη-Ψωμί-Γη».

Στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973 είχε κυριαρχήσει ένα παρόμοιο σύνθημα: «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Το δρόμο είχε ανοίξει η διήμερη κατάληψη της Νομικής Σχολής στις 21 και 22 του Φλεβάρη 1973. Τέλη ΄72, αρχές ΄73, ξεσπάει κρίση στο χώρο της τεχνικής παιδείας. Οι υπομηχανικοί κατεβαίνουν σε αποχή διαρκείας. Εκείνη την εποχή εκδικαζόταν στο Πειθαρχικό του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων η υπόθεση δύο φοιτητών. Επίσης, 12 φοιτητές της ΑΣΟΕΕ συντάσσουν μελέτη πάνω στα προβλήματα της σχολής και τη μοιράζουν σε καθηγητές και φοιτητές. Τους καλούν σε απολογία. Μελέτες συντάσσουν και φοιτητές της Βιομηχανικής και της Παντείου. Επιχειρείται ο αποκεφαλισμός του κινήματος με τη στράτευση των φοιτητών. Καλλιεργείται η απειλή της στράτευσης με σκοπό να μαραζώσει η φοιτητική δραστηριότητα. Η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, οι ξυλοδαρμοί, οι συλλήψεις, η παραπομπή σε δίκη 11 σπουδαστών και γενικά η ακολουθούμενη τακτική επίδειξης δύναμης από τη δικτατορία, είχαν ως σκοπό να εξασκήσουν ψυχολογική βία και να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα των φοιτητών.

Το φοιτητικό κίνημα, γέννημα αντικειμενικών συνθηκών, είχε πλατιά βάση διότι το σύνολο των φοιτητών έβλεπε τον αντιδραστικό χαρακτήρα της ανώτατης παιδείας που οικοδομούσε η δικτατορία. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Δυστυχώς, δεν είχαν συγκροτηθεί συμβούλια όπως είχαν κάνει οι μπολσεβίκοι. Ούτε υπήρχε το επαναστατικό κόμμα, το λεγόμενο «υποκείμενο» για να καθοδηγήσει τους εξεγερμένους. Το ΚΚΕ ήταν στην παρανομία, αλλά είχε διασπαστεί από το Φλεβάρη του 1968 (12η Ολομέλεια). Εκτός από αυτά, ένα τμήμα των πολιτικών δυνάμεων ήταν δεκτικό στην εκδοχή της νομιμοποίησης της χούντας μέσω της λεγόμενης φιλελευθεροποίησης με τις εκλογές υπό το δοτό πρωθυπουργό Μαρκεζίνη.

Ο ξεσηκωμός που υπήρχε στο φοιτητικό κίνημα δεν οδήγησε στην άμεση ανατροπή της χούντας. Τελικά, τον Ιούλιο του 1974, με την υποστήριξη «γεφυροποιών» και παραγόντων του τύπου «Καραμανλής ή τανκς», και αφού είχε προηγηθεί η εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, η αστική τάξη πήρε πάλι την εξουσία στα χέρια της, ενώ η Αριστερά έμεινε στο περιθώριο.

Δεν υπάρχουν σχόλια: